Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiyot fakulteti

Axloqiy rivojlanishdan orqada qolgan bola
Vijdon rivojlanishdan kechikkan bola yolg’on gapiradi va o`g’irlaydi. Ular 
mutloqo ahamiyatsiz narsalardan yolg’on gapiradi. Ulardagi yolg’on gapirishni 
aniqlash murakkab. O`g’irlikni “maktabdan topilgan narsa” ko`rinishida qabul 
qilish mumkin. Uydan pul yoki buyumni olishi mumkin. Odatda ular o`g’rilikda 
qo`lga olmasalar ajablanmaydilar. 
Bolaning rivojlanishdagi ehtiyojlarini baholash parametrlari
Sog’liq
O`z ichiga o`sish va rivojlanish jismoniy va aqliy axvolini oladi. Nasliy yoki 
turli xil boshqa tramoaga soluvchi omillarni ham inobatga olish zarur. Bola kasal 
bo`lib qolgan bo`lsa zarur tibbiy muolajalarni olishi, mos va to`laqonli ovqatlanish 
tartibi, jismoniy talablar, zaruriyatda va yosh davrlarida oladigan vaksinalar 
rivojlanishi mobaynida tibbiy ko`rikdan o`tib turishi, okulist va dentist ko`rigida 
bo`lib turishini baholashni o`z ichiga oladi. Yoshi kattaroq bo`lgan bolalarga 
sog’lig’iga ta’sir etuvchi omillar haqida suhabat uyshtirish orqali maslahatlar va 
zarur ma’lumotlarni berish, shuningdek jinsiy rivojlanish, jinsiy madaniyat va 
ma’lumot, turli xil zararali vositalardan foydalanishinng zararlari haqida to`xtalib 
o`tish zarur. 

---

31 
Ma’lumot
Bolasining tug’ilganidan boshlab, aqliy rivojlanishi bilan bog’liq barcha 
sohalarni o`z ichiga oladi. Boshqa bolalar bailan o`ynash va muloqotga kirishish 
uchun zarur bo`lgan imkoniyatlarning mavjudligini ham inobatga oladi, bunda 
kitoblardan foydalana olish imkoniyati, boshqa yoshga xos bo`lgan egallanishi 
lozim bo`lgan ko`nikma va malakalarning egallanganligi, yutuq yoki erishilgan 
natijalar bilan bog’liq his-tuyg’ularni keltira olishi, shuningdek o`z tarkibiga 
kattalarning bolaning ta’limiy faoliyati, uning tarqqiyoti va erishgan yutuqlariga 
nisbatan qiziqishlarini ham oladi. Oilada shunday kishi bo`lish kerakki, toki u 
bolaning hozirgi rivojlanishi bosqichlardan kelib chiqqan holda, uning ta’lim olishi 
bilan bog’liq barcha ehtiyojlarning qondirilishiga e’tibor qarata olsin.