Alisher navoiy nom idagi samarqand davlat um versiteti a bdu r ash id a b d u r a h m o n o V



Download 7,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/190
Sana16.03.2022
Hajmi7,93 Mb.
#496288
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   190
Bog'liq
abdurashid abdurahmonov turkiy adabiyotning qadimgi davri

T a r g ‘ito y afsonasi. M a ’b u dlar m a ’b u d i Z e v s bilan
Borisfenesa daryosining yarm i ilon

yarm i ayol qizidan birinchi
odam tug ‘ildi. K im sasiz cho ‘Ida paydo bo ‘Igan bu odamning
ism i T a rg'itoy edi. Undan Lipoqsay, Arpaqsay, Qoloqsay
degan uch o 'g 'il dunyoga keladi. Bir kuni osmondan omoch,
arqon, bolta va tovoq yog 'iladi. Ular oltindcm yasalgan edi.
K atta va о 'rtancha о ‘g ‘il ularni olishga yaqinlcisholmaydilar.
Faqat kichik о ‘g ‘il kelganida ulardan tarqalgan nur to 'xtaydi
va и oltinlarni uyiga olib ketadi. Shundan so'ng Qoloqsaygci
shohlik in ’от etiladi. Bu skiflarning birinchi shohidir. Skiflar
Targ'itoyning ana shu uchJarzandidan tarqalishgan.
14


Gerodot yozishicha, Lipoqsayning avlodlari «Axvatovlar», 
A rpaqsayniki «Katiaram» va «Trasinam», Qoloqsayniki 
«Paralatam» nomi bilan shuhrat qozongan. Qoloqsaydan 
sh o h -ja n g c h ila r, L i p o q s a y d a n k o h in va din v akillari
Arpaqsaydan dehqon va chorvadorlar tarqalishgan ekan.
Sn iffling tu g ‘ilish afsonasi. G erakl Gelion buqalarini
hay dab, о 'sha zamonlarda kim sasiz yurt bo

Igan, keyinchalik
skiflar egallciganjoylarga kelib qoladi. Geraklsovuqdan о ‘zini
saqlcish uchun yo ‘Wars terisini yopinib olgan edi. Kunlardan
bir kuni и qattiq uyquga ketganida, oti g ‘oyibona yo ‘qolib
qoladi.
Gerakl otini qidirib k o ‘p ellarga boradi. So'ngra Galeyey 
d egan jo y g a keladi. Bu y e rd a u o d a m s if a t lio n qizga 
y o ‘liqadi. Ilon qizning yuqori qismi ayol zotiga o ‘xshasa, 
quyi qismi ilonga o ‘xshaydi. T aa jju b g a tushgan G erakl 
undan «Begona otga k o ‘zing tushmadimi?» deb s o ‘raydi. 
Ilon qiz Gerakl agar o ‘zi bilan qovushsa, otini berajagini 
aytadi.
Chorasiz qolgan Gerakl Ilon qizning bu taklifiga rozi 
bo'ladi. Biroq Ilon qiz otni tezda qaytarib bermaydi. U 
G e r a k l b ilan y a n a t a n m a h r a m l i k n i d a v o m e ttir is h n i 
xohlaydi. G erak l u n d an otini q a y ta rib olib, tezroq o ‘z 
yurtiga ketish uchun qizning ham m a shartlarini bajarishga 
rozi bo'ladi.
Ni hoya t,
qiz Geraklga otini qaytarib berar ekan, shunday 
deydi: 
«Sening o t in g biz to m o n larg a kelganda, men uni 
e h l i y o t q i li b y a s h i r i b
q o ‘y g a n d im . E v az ig a sen meni 
mu ko lo tl ad in g. Endi 
men sendan uch o 'g'il tu g ‘am an. Ayt- 
c hi , u lar u l g ' a y g a n d a n
s o 'n g nim a qilishi kerak?» Ilon 
q i z n i n g s a v o l i g a
G e r a k l s h u n d a y j a v o b b erad i: «Sen 
o' g' ill ari ngga s h u n d a y shart
qo'yasan, ulardan qaysi birisi 
bu yoyni men kabi kuch bi lan t o r t a olsa, 
unga mening 
qayishim bilan o ' z veringni b er as a n. Q o l g a n ikkisini bu
15


y e rla rd a n h a y d a b y u b o ra s a n » . S h u n d a y qilib, G e ra k l 
o'zining yoyi bilan oltin tovoqsimon to'qali qayishini Ilon 
qizga qoldiradi.
Kunlardan bir kuni Ilon qiz uchta о 'g 'il tug 'adi. Ulardan
biriga A gojir deb nom qo ‘yadi, ikkinchisini Gelon deb ataydi.
Uchinchisi, eng keyin tug ‘ilganiga S k i f deb nom beradi. Uch
о
‘g 
'lidan ikkitasi, ya ’ni Agofir va Gelon otasi Gerakl qo 'ygcm
sharlni bajara olmagani uchun Ilon qiz ularni m am lakatdan
quvib yuboradi. Eng keyin tug'ilgan kichik o 'g 'il S k i f otasi
Gerakl shar liar ini bajargani uchun Ilon qiz unga tovoqsimon
oltin to ‘qali qayish bilan bepoyon yerlarini beradi. Shundan
buyon skiflar bu ellarda paydo bo 'ladilar (prof. F. Boynazarov
tarjim asi).
H a r ikki afso n ad a ham skiflarning dunyoga kelishi Ilon 
bilan b o g i a n g a n «Skifning tu g ‘ilishi» afsonasida Skifga 
k atta ishonch va h u rm a t bildirilgan. G eraklning o ‘g‘illari 
orasida bahodiri, mergani, y a ’ni otasidek pahlavoni Skifdir. 
Bu afsona asosida skiflar yunonlar bilan qarindosh degan 
qarashlar ham mavjud. Bu o 'rin d a Gerakl shaxsiyati haqida 
to ‘xtalib o ‘tish o ‘rinlidir. Yunonlarning afsonaviy qahram oni 
G erakl tu g ‘iladigan pay td a xudolar Olimp to g 'id a bazm 
q u rib o ‘tirg an lar. D u n y o ho k im i Zevs yerda, o d a m la r
orasida bir farzand tu g ‘ilishi. u kelajakda buyuk ishlami 
b a j a r i b q a h r a m o n b o ‘lishi va b u t u n Y u n o n i s t o n g a
hukm ronlik qilishini bashorat etadi. Bu bola Fiva malikasi 
A lk m e n a v a sh o h i A n d itio n n in g fa rz a n d i edi. G e r a k l 
y u n o n c h a « G e r a (Z e v s n in g xo tin i) m a q ta g a n » d eg an
m a ’noni beradi. Zevs A lkmenani buyuk q ah ram on g a ona 
qilib tayinlaydi. Biz Alkm yonida turkiycha «Ena» so ‘zini 
his qilam iz. G e r a k l n o m i m a z m u n n u q ta i n a z a r id a n
q arag and a, 

Download 7,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   190




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish