Alisher Navoiy 1 library ziyonet uz

Majol i s  un-Nafoi s  (II -  qism) 
Alisher Navoiy 
 
93 
library.ziyonet.uz/ 
 
etiladi. 
 
42. Tarj.: Hilol shaklidagi qoshlaring namli koʻzlardan nari ketmadi. Toʻgʻri, baliq ham 
daryodan quruqlikka chiqmaydi. 
 
43. Faxriy — «Majolis»ning birinchi tahririda bu shoir yoʻq, u keyin ikkinchi tahrirda 
(1498 yil) kiritilgan. Forsiy tarjimalar ham asos e’tibori bilan avvalgi tahrir matnidan 
qilingan. Fikrimcha, bu «Majolis»ning birinchi tarjimoni Faxriy Hirotiy boʻlishi kerak. 
Faxriyning toʻla ismi Sulton Muhammad ibn Amir Muhammad (tugʻ. yili noma’lum, 
Hirot — vaf. 1562—63, Hindistoi) shoir va adabiyotshunos. Asarlaridan «Latoifnoma» 
nomi ostidagi «Majolns un-nafois» tarjimasi. 189 nafar yangi shoirlar haqidagi 
ma’lumotni ilova qilgan. «Tuhfat ul-habib» (Doʻstlar tuhfasi), «Javohir ul-ajoyib», 
«Ravzat us-salotin» (Sultonlar jannati) kabi turli mavzudagi asarlari va «Sano’ ul-hasan» 
(Goʻzal san’atlar) nomli badiiyat masalalariga bagʻishlangan risolasi, «Radoyif ul-
ash’or» degan har-xil shoirlar she’riyatidan radiflar boʻyicha tuzilgan majmuasi ma’lum. 
Shuningdek, Faxriy qalamiga «Haft kishvar» (Yetti mamlakat) nomli afsona, asotirlar va 
axloqiy masalalardan baxs etuvchi asar hamda taxminan 5 ming baytdan iborat she’rlar 
devoni ham mansub, degan ma’lumotlar bor. 
 
44. Ey sarvi nozanin, hech vaqt senga dil mehribon boʻlmagan deb aytding. Sendan 
[mening] bunday gumonim boʻlmagan. 
 
45. Sayid Ja’far Muhammad Qazviniy yozishicha, bu shoirning devoni oʻsha davrlarda 
mashhur boʻlgan ekan. 
 
46. Tarj.: Goʻzalim zulm zanjiriga qoʻl solib, Hizr obi hayotini tashna odam yodidan 
koʻtardi. 
 
47. Mir Sayyid Husayn Abivardiy — Kamoliddin Husayn, shoir Navoiy xizmatida 
boʻlgan. Xondamir “Habib us-siyar”da uning Iroqda Ya’qub Mirzo saroyida bir necha 
yillar boʻlganini yozadi va quyidagi maroqli lavhani keltiradn. Navoiy bu shoirni Sulton 
Ya’qub Mirzo huzuriga Jomiyning kulliyoti va bir nechta boshqa asarlar bilan joʻnatadi. 
Shoir yetib borganida Sulton undan yoʻlda zerikmay keldingizmi?, deb soʻraydi. U, 
Jomiy hazratlarining kitoblarini mutolaa qilib keldik, deya javob qiladi. Keyin ma’lum 
boʻladiki, kitobdor Jomiy kulliyoti oʻrniga boshqa asar berib yuborgan va shoir uni ochib 
ham koʻrmagan ekan. Bu voqiadan Navoiy voqif boʻlgach, Kamoliddin Husayndan juda 
ranjigan, keyinchalik unga hech qachon iltifot koʻrsatmagan. Soʻngra u Balxda 
Badiuzzamon Mirzo xizmatida boʻlib, yuqori lavozimlarga koʻtarilgan. Shayboniyxon 
davrida esa elchilik qilgan. 
 
48. Tarj.: Yuzing quyoshiga dunyo quldir. Yusufga Ya’qub deb ot qoʻyibdilar. Navoiy bu 
bayt ham mazmun, ham shakl jihatidan past saviyada yozilgani haqida fikr bildiradi. 

---