Alisher Navoiy 1 library ziyonet uz

Majol i s  un-Nafoi s  (II -  qism) 
Alisher Navoiy 
 
91 
library.ziyonet.uz/ 
 
Navoiy «Xamsat ul-mutahayyirin» asarida, oʻziniig Abdurahmon Jomiy vafotiga yozgan 
marsiyasini katta ma’rakada Xusayn Voiz Koshifiyga oʻqitgan. Bundan Qoshifiy 
she’rlarni ham goʻzal oʻqigani va ovozi ham yaxshi boʻlgani koʻrinadi. 
 
22. «Javohir ut-tafsir» — Tafsir javohirlari. 
 
23. Tarj.: Mehrob va minbarda shunday yaxshi koʻrinadigai voizlar xilvat joyga 
borganlarida boshqa ishlar qiladilar. 
 
24. Tarj.: Ey sabzak miyigʻli [goʻzal], toza qora mushkni yosuman guliga sepma, [zulf 
kabi] toblangan sunbulni nastaran guliga urmagil. 
 
25. Hazrat Amir ul-moʻ’minin Ali — ibn Abu Tolib (661 yilda oʻldirilgan) islomda 
«Xulafo ar-roshidin» (toʻgʻri yoʻldan borgan xalifalar), xalq orasida «choryorlar» deb 
atalgan toʻrt xalifaning toʻrtinchisi. Muhammad paygʻambarning ham amakivachchasi, 
ham kuyovi (qizi Fotimaning eri). Islomdagi ikki asosiy oqimdan biri «Shia» (arabcha, 
guruh demakdir, bu yerda Ali tarafdorlarini anglatadi) oqimini tashkil qilgan. Alini, 
shuningdek, ajoyib sarkarda va qahramon shaxs sifatida ham koʻp kitoblarda ta’rif 
qiladilar. 
 
26. Tarj.: «Bizning Mu’inimiz koʻp qobiliyatli edi, lekin bu yogʻoch, zinapoyalar uni 
zoye’ qildi». Bu yerda va’z oʻqiladigan minbar zinalari koʻzda tutiladi, 
 
27. Tarj.: Bahor fasli keldimi ekan, olam qoʻkalamlashib, shodlikka toʻldi, gʻoʻzalning 
visoli yetishdimikin, koʻngil vaslga hamdam boʻldi. 
 
28. Bu arabcha she’r matnini anglab olmadik. 
 
29. Mirxond — Muhammad ibni Xovandshoh ibni Mahmud (tugʻ. 1433, Balx — vaf. 
1498, Hirot) tarixchi. Otasi Burhoniddin Xovandshoh asli buxorolik boʻlgan. Mirxond 
Navoiy taklifi bilan «Ravzat us-safo» (Safoli jannat) nomli temuriylarga bagʻishlangan 
tarixiy asar yozgan. 7 jilddan iborat bu asarning 6 jildi Mirxond qalamiga mansub, 7-
jildini nabirasi Xondamir yozgan. 
 
30. Tarj.: Kimki obi hayotdan qoʻl yuvsa, zamona Xizri oʻshadir, Kimki nafs zulmatidan, 
chetga chiqsa Iskandar oʻshadir. 
 
31. Xondamir — Gʻiyosiddin ibn Humomiddin Muhammad (1475-1534), tarixchi, 
mashhur tarixchi Mirxondning nabirasi (qizining oʻgʻli). Yoshligidan to Navoiy 
vafotigacha uning xizmatida boʻlgan, kitobxonasini boshqargan. Xondamir Navoiyning 
birinchi biografi hisoblanadi. U «Makorim ul-axloq» asarida shoir shaxsiyati, faoliyati, 
ijodiyotidan muayyan ma’lumotlar keltirib, uning sharxi holini yaratib beradi. 

---