|
Xotira
|
Diqqat
|
Idrok
|
Tafakkur
|
Nutq
|
Aligofrenlar
|
Eydedik xotira yaxshi rivojlangan bo’ladi. Aniq predmetlar mavhum jismlarga qaraganda yaxshi esda saqlanadi. Aligofrenlarda xotira zaifligi ma’lumotni olishi esda saqlashda emas balki uni ko’paytirishda qiyinchiliklarda namoyon bo’ladi
|
Aligofreniyaning eng quyi bosqichida ixtiyoriy diqqat mavjud emas. Ularda ixtiyoriy maqsadli diqqatni jalb qilish qiyin, qiyin mustahkamlanadi va tez tarqaladi.A.N. Luriyaning ta’kidlashicha aligofrenlarda ixtiyorsiz diqqatdan ko’ra ixtiyoriy diqqatning ustunligi bilan ajralib turadi.
|
Aligofrenlarda idrok etishning uzoq davom etishi bu miyya yarim korteksida analiz va sintez jarayonlarining sustligi tufayli yuzaga keladi. Visual idrokning sustligi ularda ko’rish o’tkirligi va ranglarni farqlashning pastligi bilan ifodalanadi. Nutqni o’zlashtirish idrokni yaxshilaydi.
|
Aqli zaif bolalarning tafakkuri quyidagilar bilan tavsiflanadi:1.barcha aqliy operatsiyalarning buzilishi 2.vizual faol tafakkurning saqlanib qolishi 3.qaror qabul qilish jarayonida ongsizlik va harakatlarning tartibsizligi 3.tanqidiy fikrlash va o’z harakatlarini mustaqil bajara olmaslik
|
Nutqning kech shakllanishi ayniqsa frazeologik nutqning. Tovush talaffuzidagi nuqsonlar, duduqlanish. Aqli zaif bolalarda nutqning rivojlanmaganligi darajasi uning intelekt darajasining pastligi bilan ifodalanadi.
|
Ko’zi ojizlar
|
-mantiqiy xotiraning yetarli darajada rivojlanmaganligi
-ma’lumot boshlang’ich darajada yaxshi eslab qolish
-ko’zi ojiz va ko’rish qobiliyati zaif odamlarda uzoq muddatli xotira bilan birga tez unutish ham kuzatiladi
-eslab qolish hajmining qisqaligi
-obrazli xotira tafakkur darajasining boyligiga qarab past yoki baland bo’ladi.
|
-diqqatning faolligi, diqqatni jamlash, kenglik hajmi, ko’chish qobiliyati, intensivlik, konsentratsiya, barqarorlik kabi barcha fazilatlari ko’rish buzilishining ta’siri ostida qoladi, zaif ko’ruvchilar darajasiga ham yetishi mumkin
-dastlab ixtiyorsiz diqqat organic extiyojlarning sezgilari yoki ko’rinishlariga tashqi qo’zg’atuvchilarning ta’siri natijasida shakllanadi.
|
-ular idrokning visual-motor eshituvchi turiga ega
-dominant pozitsiyani taktil idrokning asosi bo’lgan teri-mexanik va motor analizatorlari egallaydi
-eshitish idroki ularda ko’zi ko’ruvchi insonlarnikiga qaraganda yaxshi rivojlangan.
|
-eng muhim aqliy operatsiyalardan biri bu taqqoslash, ya’ni ikki yoki undan obyektlarni taqqoslashda o’ziga xoslik yoki farq
-mantiqiy tafakkur faqat yuqori darajada rivojlangan visual-samarali va visual-majoziy fikrlash asosida rivojlanishi mumkin.
-ularda lokalizatsiya yaxshi rivojlangan.
|
Ekspressli harakatlarning rivojlanishi va to’planishi dinamikasida, so’z va tasavvur o’rtasidagi munosabatlarning o’ziga xosligida,lug’at tarkibining o’ziga xosligida namoyon bo’ladi.
-nutq qobiliyatlari va linguistic instinktni shakllantirishda kechikish
-assimilatsiya, artikulyatsiya, taqlid qilish asosida amalga oshadi
-sigmatizm va vokalizm kabi nutqdagi nuqsonlar
|
Eshitishda nuqsoni borlar
|
Eshitishida muammosi borlarda xotirani tavsiflash uchun bir xil mezonlar tavsiflanadi hajm,ifodalanishining mazmunliligi takrorlanish kuchi boshqalar.
-Obrazli xotiraning barcha turi shakllangan bo'ladi.
Eshituv xotirasidan tashqari.
-Fotografik xotira.
-Ixtiyoriy xotira yetakchi shakl sifatida ishlaydi,mehnat faoliyatida shakllanadi
|
-Ixtiyoriy diqqat kattalarning ta'siri ta'lim va tarbiya natijasida paydo bo'ladi.
-Diqqatni jamlash vizual stimullar yordamida saqlanadi.
-Ixtiyorsiz diqqat yetakchi rolni egallaydi
|
-Ko'rish idroki
-Taqqoslash idroki
-Tahlil idroki
-Karlarda idrokning analitik turi sintetikdan ustun turadi.
|
-Vizual samarali(vizual shaklda berilgan vazifalar harakat orqali hal qilinadi)
-Vizual majoziy(fiklash asosan vizual hissiy aniq material bilan ishlaydi va paydo bo'lgan ta'sirlarning o'zi o'ziga xoslikni aks ettiradi)
-Og'zaki mantiqiy( asosan mavhum tushunchalarda aks etadi)
|
Kar bolalarning nutqini to'liq o'zlashtirish suhbatdoshning nutqini vizual idrok etish.
-Yozma nutq
-Og'zaki nutq
|
