Али Ҳасанов геосиёсат озарбайжончадан Бобохон муҳаммад шариф таржимаси Тошкент

Экстремизм
– Сиѐсат ва мафкурада экстремистик (ўта кескин 
чоралар кўриш) қарашлар ва ҳаракатлар тарафдори бўлиш. 
Элита 
– Жамият имтиѐзли табақасининг ижтимоий гуруҳи. Бу 
гуруҳ у ѐки бу заҳирани ўз қўлида жамлайди, бошқарув, маданият 
ва фанни ривожлантириш функцияларини амалга оширади. 
Эркин иқтисодий зона
– Божхона, савдо ва ишлаб чиқаришда 
имтиѐзли режим бўлган ҳудуд. Халқаро иқтисодий муносабатларда 
молия капиталининг роли ошиб бораѐтгани муносабати билан банк 
зоналари ва оффшор марказлари ривожланди. Бу ерларда ишлаб 
чиқариш эмас, балки тижорий, молиявий, бошқарув, суғурта 
фаолияти асосий ўринни эгаллайди. Фан-техника тараққиѐти 
даврида эркин иқтисодий зоналарнинг кейинги авлоди пайдо 
бўлди. Булар илм-фан ва юксак технологияларни бирлаштирган 
илмий-техник 
зоналар 
ѐки 
техношаҳарлар 
(технопарклар, 
технология 
қишлоқлари, 
инновация 
марказлари)дир. 
Илк 
техношаҳар Сан-Франциско яқинида (Силикон водийси) барпо 
этилди. 
Эркин 
иқтисодий 
зоналарда, 
одатда, 
либерал 
иқтисодиѐтнинг барча асосий функционал типлари мавжуд бўлади. 
Этник глобализм
– Йирик диаспоралар ва этник 
корчалонларнинг 
ягона 
маконнинг 
шаклланишига 
таъсир 
ўтказиши. Бу маънода яҳудий ва хитой диаспоралари, айниқса, 
ажралиб туради. Яҳудий диаспораси кўпроқ “очиқ жамият”нинг 
янги либерал қадриятлари эгаси сифатида майдонга чиқади. “Худо 
ѐрлақаган замин”ни Америка билан ассоциация қилувчи 
яҳудийлардан фарқли ўлароқ, хитой диаспораси Буюк хитой 
тартиботи анъаналарига риоя этишади. 
Этник лобби
– Яшаѐтган мамлакатларининг ривожига ва унинг 
халқаро сиѐсатига таъсир кўрсатувчи ижтимоий гуруҳлар. Америка 
жамияти ирланд, яҳудий, занжи ва латин америкалик лоббиларнинг 
мавжудлиги билан характерланади. АҚШда грек, арман, араб, эрон 
ва хитой лоббилари ҳам муайян таъсир кучига эга. Бу мамлакатда 
энг йирик лобби яҳудий жамоасидир.У жаҳон миқѐсидаги улкан 
медиаларнинг (NBS ва CBS телеканаллари, New York Times ва 
Washington Post газеталари) соҳибидир. Яҳудий жамоасининг АҚШ 

---

510 
давлат ҳокимиятининг олий органларида ва АҚШ демократик 
партиясининг юқори доираларида кўпдан-кўп вакиллари бор.