Али Ҳасанов геосиёсат озарбайжончадан Бобохон муҳаммад шариф таржимаси Тошкент

Янги 
евроосиѐчилик 
(неоевразийство)
– 
“Эски” 
евроосиѐчиларнинг рус географи ва тарихчиси Л.Гумилев 
асарларида 
ривожлантирилган 
ғоялари. 
У 
этногенезнинг 
пассионарлик назариясини яратган. Бу таълимот Совет Иттифоқи 
парчалангандан кейин Россия геосиѐсий тафаккурининг янги 
евроосиѐчилик йўналишини шакллантиришга катта таъсир 
кўрсатди. 
 “Янги йўл” 
– АҚШда 1929-1933 йиллада бўлиб ўтган 
иқтисодий инқироз оқибатларини бартараф қилиш мақсадида 
ҳаѐтга жорий этилган ислоҳотлар. Президент Ф.Рузвельт фаолияти 
билан боғлиқ “янги йўл” классик эркин бозор моделидан давлат-
монополистик капитализмига ўтишдан иборат бўлган. “Янги йўл” 
оммавий ишсизликка барҳам топтирган ва иқтисодиѐтни 
жонлантириш имконини берган. Мухолифлар “янги йўл”ни 
“коммунизм рецептларига” суянгани учун танқид қилишган. 
Америка Президенти Ф.Рузвельт капитализмнинг асосларига зарар 
етказмасдан, уни ислоҳ этишга муваффақ бўлди. Кейинчалик Дэн 
Сяопин Хитойда шундай йўл билан, яъни “капитализм 
рецептлари” асосида коммунистик системани ислоҳ этди. 
 Янги либерал глобаллашув
– Инсоният иқтисодий, сиѐсий ва 
маданий 
ҳаѐтининг 
байналмилаллашуви. 
Бу 
жараѐнда 
цивилизациянинг кўпгина талаблари эътиборга олинмайди. Бу Ғарб 
фундаменталистларининг бозор ва жаҳон адолати ҳар нарсадан 
кучли экани тўғрисидаги таълимотидир. Миллий хавфсизликка 
таҳдид бўлган янги либерализмга ишонч хавфли хомхаѐл бўлиб 
чиқди. Янги либерал глобаллашув советлардан кейинги 
давлатларда миллий бойликни талон-торож этишга ва капитални 
чет элга олиб чиқиб кетишга кўмаклашди. 
Янги мондиализм
– Бозор ва демократия асосида 
инсониятнинг сайѐравий миқѐсда мавжудлиги лойиҳаси. Ўз 
мазмунига кўра жаҳонни қайта қуришдан иборат бу геоиқтисодий 
лойиҳа атлантизм ва мондиализм ўртасида оралиқ вариантдир.