T ug‘uruqdagi ikkinchi davrning
haydab chiqaruvchi kuchlari
kuchaniq bo'ladi. K uchaniqning darddan farqi shundaki, bachadon
m ushaklarining ixtiyorsiz reflektor qisqarishiga qorin m ushaklari,
diafragm a, d um g'azaning to 'laligich a reflektor qisqarishlari kelib
qo'shiladi. K uchanish q uw ati tug'ayotgan ayol tom onidan ixtiyoriy
boshqariladi. Ayol o 'zi kuchanishni kuchaytirishi yoki kamaytirishi
m um kin.
H om ilaning a w a l old qism i, keyin gavdasi tug'iladi.
H om ila tug'ilgandan keyin tug'uruqning III davri boshlanadi.
Bu davrda y o'ldosh va qobiqlar bachadon
devoridan ajralishi va
yo'ldosh tug'ilishi kuzatiladi.
Vo ‘Idosh ajralishining belgilariga
quyidagilar kiradi:
— yengil dard paydo bo'lishi;
— bachadon tubi balandligi a w a l ko'tariladi, so'ng qorin o 'rta
chizig'idan chetga chiqadi;
— kaft qirrasi qov ustiga bosib ko'rilganda, qisqich qisilgan
kindik tizim chasi ichkariga qarab ko'tarilm aydi, aksincha,
tushib
turadi.
Y o'ldosh bachadonga yoki hom ilaga qaragan yuzasi bilan
tug'ilishi m um kin. Y o'ldoshning hom ilaga qaragan yuzasi yaltiroq
(qobiq) bo'lib, un d a kindik tizim chasi aniqlanadi.
Bachadonning qisqaruvchanligini baholash.
Tug'uruq vaqtida bachadonning qisqaruvchanlik faoliyati uning
tonusi, kuchi, davom iyligi, dard tutish oralig'i va ritm i bilan
xarakterlanadi. B achadonning qisqaruvchanligini baholash uch un
tug 'u ruq vaqtida paypaslab k o'rish,
maxsus apparat yordam ida
bachadon qisqarishini yozib olish m um kin. Paypaslab ko'rilganda
q o 'l bachadonning yuqori qismiga qo'yiladi, sekundom er bilan
bachadon qisqarish davomiyligi va oralig'i, shuningdek, dard kuchi
aniqlanadi.
B achadonning qisqaruvchanlik faoliyati 2 xil:
tashqi va ichki
gisterografiya (tokografiya) usulida yozib olinadi.
Tashqi gisterografiya usulida qorinning old devoridan bachadon
qisqaruvchanligi datchiklar yordam ida aniqlanadi. Bu usul xavfsiz
va aseptik, lekin ko'rsatkichlarga teriosti yog' qatlam ining qalinligi,
m u sh ak lar z o 'riq ish i h a m d a d a tc h ik la rd a n q an ch a lik to 'g 'r i
foydalana olishlik ta ’sir ko'rsatadi.
D atchiklarni bachado n bo'yniga qo'yib ichki gisterografiya
(tokografiya) o'tkaziladi.
66
Tug‘uruqning davomiyligini raqam larda quyidagicha ifodalash
m um kin:
1 davr.
Birinchi b or ko ‘zi yoriyotgan ayollarda 10— 11 soat,
qayta ko‘zi yoriyotgan ayollarda 6—7 soat;
IIdavr.
Birinchi tug'uvchi ayollarda 1—2 soat, qayta tug'uvchi
ayollarda 15 daqiqadan 1
soatgacha;
I I I davr.
30 daqiqadan oshmasligi kerak.
T u g 'u r u q b io m e x a n iz m i h o m ila n in g o n a d a g i tu g 'u r u q
yo'llaridan o'tib borayotgandagi harakatlari yig'indisiga teng. Tug'uruq
biomexanizmi homilaning holati, turi, joylashishi va oldinda keluvchi
qismiga bog'liq, u har bir turda o'ziga xos bo'ladi. T ug'uruqning
ko'p uchraydigan turi ensa oldinda kelishining old turidir, ya’ni
tug'uruq boshlanishidan oldin bosh bukilgan holda kichik chanoqning
kirish qism ida joylashgan, ensa kichik chanoqning kirish tekisligiga
qaragan bo'ladi. Homila boshining o'qsim on choki kichik chanoqning
kirish tekisligida k o 'n d a la n g yoki qiyshiq o 'lc h a m d a b o 'la d i
(tug'uruqlam ing 95 %i).
Ensa oldinda kelishining old turida
tu g'u ru q jarayoni 4 holatdan
iborat:
b i r i n c h i v a z i y a t — boshning bukilishi. Bosh o 'z o'qi
atrofida aylanadi. Bunda bosh kichik chanoq og'ziga taqaladi. O 'q
yoysimon chok chanoqning ko'ndalang yoki qiyshiq o'lchamiga to'g'ri
keladi. B achadon ichki bosimi um urtqaga beriladi va undan hom ila
boshiga o'tadi. Ensa qismi pastga tushadi,
kichik liqildoq taqalish
nuqtasi b o'lib hisoblanadi. Taqalish nuqtasi hom ilaning oldinda
keluvchi qismi b o'lib, tu g 'u ru q y o'llarid an birinchi b o'lib o 'tad i;
i k k i n c h i v a z i y a t — b o shn in g ichki burilishi. Pastga
tushgan sari boshcha bir vaqtning o 'z id a ch an oqning o'tkazuvchi
19- rasm. Homilaning tug'uruqdan oldingi vaziyati.
67
nuqtasi atrofida aylanadi. Bunda ensa old tom onga aylanadi, peshana
esa orqaga. O 'qsim on chok qiyshiq o'lcham dan, chanoqning to 'g 'ri
o'lcham iga o'tadi. Bunda kichik liqildoq qovga o'tirilgan bo'ladi. I
holatda boshcha 45°, II holatda 135° ga
aylanadi;
u c h i n c h i v a z i y a t — boshning yozilishi. Boshcha chanoq
tubida chanoq tubi mushaklarining qarshiligiga uchraydi, u boshning
yozilishiga yordam beradi. Bu ensa chuqurchasi qovosti sohasiga
kelganda sodir bo'ladi. Bu vaqtda boshning yorib chiqishi kuzatiladi.
U ning yorib chiqqanligini kuchanish vaqtida k o 'rish m um kin.
Boshning taqalib turganligini jinsiy yoriqdan (kuchaniq bor yoki
yo'q bo'lganda ham ) ko'rish m um kin.
t o ' r t i n c h i v a z i y a t —
boshning tashqi, yelkalarning
ichki burilishi. I holatda bosh yuzi bilan onaning o'ng soniga buriladi,
//h o la td a chap songa buriladi. Shunday qilib, homila ona yonboshiga
qarama-qarshi yuz bilan tug'iladi (homila holatiga nisbatan), / holatda
yuzi o'ngga,
I I
holatda chapga qaragan bo'ladi (20- rasm,
b).
Do'stlaringiz bilan baham: 
