«актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC-PRACTICAL CONFERENCE 
«ACTUAL ISSUES OF THE DEVELOPMENT OF THE SOCIAL SECTOR OF THE 
ECONOMY: DOMESTIC AND FOREIGN EXPERIENCE»
 
ANDIJAN, UZBEKISTAN, MAY
 2020
 
319 
«Иқтисодиётнинг ижтимоий секторини ривожлантиришнинг долзарб масалалари: миллий ва хорижий тажриба» 
«
Актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт
»
 
2.
Baho siyosati va baho belgilash; 
“Pan- Amerika” aviakompaniyasining muvaffaqiyatli baho siyosati “Delta” 
kompaniyasidan о‘zib ketishga imkon berdi. Baho bо‘yicha asosli ravishda “Tayota” 
qisqa vaqt ichida AQSH avtomobillar bozoriga kirib, qaror topib olishga yо‘l ochdi. 
Baho strategiyasi asosan firma rahbariyati doirasida amalga oshiriladi, ammo uni 
tegishli marketing mutaxassislari bozor, raqiblar va iste’molchilarni tekshirish 
asosida ishlab chiqadilar va asoslab beradilar. Tovarlarga baho belgilash – bu juda 
mushkul vazifa, tovarning bahosi uning ishonchliligi va foydaliligi bilan 
kafolatlanishi kerak. 
1.
Sotuv va servis hizmati. 
Tovar satadigan filiallar tarmog‘i chet ellarda kengayib borioqda. Masalan, 
“Ford motor”-27, “Jeneral motors”-24, “Ay-bi-em”-14, mamlakda о‘zining ishlab 
chiqaruvchi va ish olib borayotgan filiallariga: “Fiat” firmasining “Someko” filiali, 
“Toyota Motor Seylz”, “Toyota Doyland GMBX” filialilari, “Nissan Motor 
Korporeyshn” firmasining “Nissan motor Korp” AQSH filiali va boshqalar. 
Bularning samarali ishlab borayotgani nafaqat savdo sotiqni yaxshi yо‘lga qо‘yilgani, 
balki faollik bilan tadqiqod ishlarini olib borilayotkanligi, ishonchli zarur axborotni 
yig‘ib borilayotganligi bilan ham izohlanadi. 
Endi servis xizmati haqida. “Folksvagen” firmasi texnika asbob uskuna 
sotilgandan keyin xizmat kо‘rsatib turishni nazarda tutib “Bizning buyumimizni sotib 
olib ishlataversangiz bas, qolganini hammasini bizning о‘zimiz qilamiz” deb kafolat 
berar ekan. Jahonda “Tayota Motor korporeyshn”, “Panosonik”, “Xitichi”, “Ay-bi-
em”, “Jeneral Motorz”, “Mazda”, “San’o”, “Kodak”, “Polaroid” va boshqalar eng 
uzoq muddat bilan о‘z mahsulotlariga kafolat beradilar va ishonchli hizmat 
tarmog‘ini yaratganlar. 
2.
Marketing faoliyatining tahlil va nazorat qilish. 
Zamonaviy marketingning eng muhim vazifasi bozorning rivojlanish 
tendentsiyalarini, iste’molchilarni nimalarni afzal kо‘rishlarini о‘z vaqtida payqab 
olish, shuningdek zamonaviy bozor sharoitiga qarab faoliyatni tez о‘zgartirishdan 
iborat. Bir necha yillardan beri AQSH bilan Yaponiya firmalari о‘rtasida 
chinakamiga iqtisodiy urush ketayapti. Bu ayniqsa, raqobat kurashining bosh 
qahramonlari avtomobilsozlarga tegishli. 
Yaponlarning marketing maktabi, agar samarali marketing sistemasi о‘z 
tovarining iste’molchi oldida barqaror bо‘lib qolishini istasa, u samarali ishlab 
chiqarish sistemasini kо‘zda tutati, deb о‘rgatadi. “Toyota” sistemasi, “Nissan” dagi 
yapon shovvozlarining sistemasi ratsional ishlab chiqarish sistemasidir, chunki ular 
ishlab chiqarish jarayonining keraksiz elementlarini butunlay tugatishga imkon 
beradi. Asosan ular F.Taylor (Ishlab chiqarishni ilmiy asosda boshqarish) bilan 
G.Ford sistemasi (yalpi ishlab chiqarishda konveyr liniyasida yig‘ishni tashkil etish) 
dan oqilona foydalana biladilar. “Toyota” ning asosiy shiori “Avtomobil eng 
tejamkor, eng arzon va eng sifatli bо‘lsin” degan shiordir. 

---