«актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC-PRACTICAL CONFERENCE 
«ACTUAL ISSUES OF THE DEVELOPMENT OF THE SOCIAL SECTOR OF THE 
ECONOMY: DOMESTIC AND FOREIGN EXPERIENCE»
 
ANDIJAN, UZBEKISTAN, MAY
 2020
 
320 
«Иқтисодиётнинг ижтимоий секторини ривожлантиришнинг долзарб масалалари: миллий ва хорижий тажриба» 
«
Актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт
»
 
Marketing tadqiqotlari: 1. Bozorni о‘rganish; 2.Iste’molchini о‘rganish; 3. 
Raqiblarni о‘rganish; 4. Savdo-sotiqni о‘rganish; 5. Tovarni о‘rganish; 6. Bozorda 
iste’molchilar, raqiblar va marketing sistemasini о‘zida ta’sir о‘tkazadigan tashqi 
omillarini о‘rganish; 7. Firmaning о‘z foaliyatini о‘rganish. 
“Marketing axborot sistemasi, - F. Kotlerning fikricha,- kishilar, asbob-
uskunalar va usul-amallar о‘zaro aloqasining doimo ishlab turadigan sistemasi bо‘lib, 
marketing chora tadbirlarini rejalashtirish, amalga oshirish, ular ijrosini nazorat 
qilishni takomillashtirish maqsadida marketing sahasi boshqaruvchilarining ishida 
foydalanish uchun juda muhim va aniq axborotni tо‘plash, xillash, tahlil qilish, 
baholash va tarqatishga mо‘ljallangandir”. 
Soha bozorini tanlash shundan iboratki, mavjud bozor qismlari orasidan ishlab 
chiqaruvchining nazarida eng tayinli va maqsadga muofiq bо‘lib kо‘ringani tanlab 
olinadi. Bozorlarni qismlarga bо‘lishda iste’molchilarni yoshi, jinsi, daromad 
darajasi, kasbi, madaniyati, qiziqish va boshqalar inobatga olinadi. 
Bozorni qismlarga bо‘lish 
Bozorning soha qismlarini 
tanlash 
Molni bozorga qо‘yish 
1.Bozorni qismlarga bо‘lish 
printsiplarini tanlash. 
2.Bozorni sifat xarakteristika 
bо‘yicha bо‘lish. 
3.Bozorni 
miqdor 
xarakteristika 
bо‘yicha 
qismlarga bо‘lish. 
4. Olingan qismlar profillarini 
tuzish. 
5.Bozor 
qismlari 
kо‘rsatkichlari bilan firma 
imkoniyatlarini qiyoslash.
1.Olingan 
qismlarning 
jozibadorligini baholash. 
2.Bir yoki bir necha qismlarni 
tanlab olish. 
3.Soha qismlarining raqib firmalar 
uchun nechog‘lik samaradorligini 
aniqlash. 
4.Bozor qismining ishlab chiqarish 
texnologiyasi 
nuqtai 
nazaridan 
kо‘proq e’tiborga sazovor bо‘lgan, 
maqsadga 
muvofiq 
keladigan 
tomonlarini tanlab olish.
1.Soha bо‘yicha har 
biriga 
mol 
qо‘yish 
tо‘g‘risida qaror qabul 
qilish. 
2.Firma molini mazkur 
bozorda tutkan joyi va 
uning raqobatdoshligini 
baholash. 
3.Bozorga 
qо‘yilgan 
molni hammadan kо‘ra 
raqobat 
qila 
olish 
tomonini tanlab olish. 
4.Raqiblardagi 
xuddi 
shunday molning xayot 
tsiklini 
va 
raqiblar 
marketingi sharoitlarini 
tadqiq qilish. 
5.Har bir soha uchun 
marketing kompleksini 
ishlab chiqish.
Demak, marketing korxona ishini bozor sharoitiga moslashtirishga qaratilgan 
maxsus faoliyatdir. 
Marketing bozorni о‘rganish, narxlarni shakllantirish, bozor talabiga monand 
ishlab chiqarish, ularni bozorga о‘z vaqtida yetkazish, reklama о‘tkazish, xaridorlarga 
hizmat kо‘rsatishni о‘z ichiga oladi. Bu ishlarni korxonaning maxsus marketing 
xizmati bо‘limi bajaradi, uni amalga oshiruvchi hodimlar marketologlar deb 
yuritiladi. 

---