Akbar zamonov tarix fanidan olimpiadaga

Telegram kanal
:@tarixolimpiada
Me’moriy obidaning umumiy ko‘rinishi haqida gapiradigan bo‘lsak, 
madrasa bosh tarzi maydonga qaragan. Janubiy peshtoqdan 3 gumbazli 
miyonsaroy orqali to‘g‘ri to‘rtburchak tarhli hovliga (25,4x24 m) kiriladi. Hovli 
atrofida bir qavatli hujralar va qarama-qarshi joylashgan 2 ayvon bor. Hovlining 
kesik burchaklaridan hujraga kirish uchun tor yo‘laklar ishlangan. Uning 
gumbazlari o‘zaro ravoqlar orqali bog‘langan. G‘arbdagisi kengroq hajmda bo‘lib, 
ayvon vazifasini o‘tagan. Unga masjidning gumbazli zali tutashgan. Peshtoqining 2 
qanotida 1 qavatli, 2 qatorli hujralar va burchaklarida guldastalar, darsxona va 
masjid joylashgan. Inshoot so‘nggi o‘rta asrlarning ilm maskani sifatida faoliyat 
yuritibgina qolmay, hilxona vazifasini ham o‘tagan. Bu yerga Muhammad Amin 
inoq va uning o‘g‘li dafn qilingan deb taxmin qilinadi. 
Me’moriy inshoot Sharq me’morchiligining yorqin na’munasi hisoblanadi. 
U “Chor”, gumbazsimon uslubda bunyod etilgan. 
Me’moriy inshoot mustaqillikkacha va mustaqillikdan keyin bir necha bor 
ta’mirlandi va u YUNESKO tashkilotining Butun Jahon yodgorliklari ro‘yxatiga 
kiritildi.
Xiva shahrining 2500 yilligi munosabati bilan Xiva shahridagi boshqa 
me’moriy obidalar qatorida Muhammar Amin Inoq madrasasi ham ta’mirlandi. 
Me’moriy obida atroflari ko‘kalamzorlastirilgan holatga keltirildi. Madrasa 
afsonaviy ko‘rinishini Ichan qal’a shahri tarixiy markazida saqlab qolgan bo‘lib, 
1990-yilda Xivadagi “Ichan qal’a” Umumjahon madaniy merosi ro‘yxatiga 
kiritilgan. 2000-yil 30-avgustda qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasining 
“Madaniy meros obyektlarini muhofazalash va ulardan foydalanish to‘g‘risida”gi 
qonuni madaniy meros obyektlarini muhofaza qilish va ulardan foydalanish 
sohasida jahon talablariga mos qonuniy asosni yaratdi. 
 
Toshhovli saroyi 
 
Xiva shahrida joylashgan Toshhovli 
saroyining 
asosiy 
qismi 
Xiva 
xoni, 
qo‘ng‘irotlar sulolasining yirik vakillaridan 
biri 
Ollohqulixon 
tomonidan 
bunyod 
etilgan. 
Ollohqulixon (taxm. 1794-1842) – 
Xiva xoni (1825-1842) – Muhammad 
Rahimxonning o‘g‘li. Uning davrida Xivada 
karvonsaroy, tim, 111 xona va bo‘lmali 
Toshhovli saroyi, Ichan qal’a sharqiy darvozasiga tutashtirib qurilgan Ollohqulixon 
madrasasi, Oq masjid, Saitboy masjidi, Toshhovuz qal’asi (1835-1836) va boshqa 
inshootlar qurilgan. Yangi kanallar qazdirib sug‘oriladigan yerlarni kengaytirgan. 
Xiva shahrining obodonchiligi uchun ko‘p mehnat sarf qilgan. Ollohqulixon 

---