Akbar zamonov tarix fanidan olimpiadaga

Telegram kanal
:@tarixolimpiada
davrida koshinpazlik (koshinkorlik) san’ati yuksak cho‘qqiga chiqqan. Pahlavon 
Mahmud maqbarasi va Ko‘hna Ark koshinlar bilan bezatilgan. Sayid Alovuddin 
maqbarasi va boshqa ko‘pgina tarixiy obidalar ta’mirlandi. Arabxon va 
Muhammad Amin Inoq madrasalari qaytadan qurildi. Xiva shahrining atrofi 
mudofaa devori bilan o‘rab olingan (1842). Ichan qal’a tashqarisida yashayotgan 
aholini himoya qilish maqsadida Dishan qal’a (Tashqari qal’a) qurilgan. 
Ollohqulixon 1842-yil Chorjo‘yga yurish qilib, qal’ani qamal qilgan paytda og‘ir 
kasalga duchor bo‘lib, orqaga qaytishga majbur bo‘lgan va 23 noyabrda vafot 
etgan. Uni o‘zi hayot vaqtida tayyorlab qo‘ygan Pahlavon Mahmud maqbarasida 
dafn etishgan. 
Ollohqulixon dastlab aholining xatlari va arzlarini ko‘rib chiqish bilan 
shug‘ullanuvchi dargoh – Arz hovlini 1830-1832-yillarda (darvozasi g‘arbga), 
uning yonida qabulxona – ishrat hovlini (janubga qaragan) 1837-yil, o‘ziga dam 
olish maskanini tashkil etish maqsadida 1835-1837-yillarda haram (darvozasi 
g‘arbga qaragan)ni qurdirgan.
Me’moriy inshoot so‘nggi o‘rta asrlarning oxirlarida, 1830-1838-yillar 
oralig‘ida bunyod etilgan. 
Toshhovli Sharq an’analarini o‘zida mujassamlashtirgan, Xorazm mahalliy 
turar-joy me’morligiga xos uslubda, shahar tashqarisidagi qo‘rg‘on-hovli 
ko‘rinishida bo‘lganligi uchun Toshhovli deb nomlangan.
Uning qurilishida har xil o‘lchamdagi xom va pishgan g‘isht, tosh, loy, 
yog‘och, maxsus “qir” qotishmasidan va shunga o‘xshash ashyolardan 
foydalanilgan.
Toshhovli 3 hovli, 111 ta xonadan iborat. Atrofi 
balant devor (qalinligi 1,2-1,5 m.) bilan o‘ralgan. Devor 
tepasi kungurali, darvoza yonlari guldastali. Tarhi 80x42 
m., hovlisi 49x15 m janubiy qismida 5 ta alohida-alohida 
ayvon bor, ulardan xonalarga dahlizlar orqali kiriladi. 
Qabulxona (ishrat hovli tarhi 43x36,5 m) haramning 
janubiy-sharqiy qismida qurilgan. 3 yildan so‘ng
janubiy-g‘arbiy burchagida arz hovli (tarhi 35x40 m) 
qad rostlagan. Har bir hovlida alohida xizmatchilar 
xonasi, xo‘jalik xonalari, otxona bo‘lgan. Hovlilarda 
ayvonlar o‘ziga xos uslubda joylashgan. Haramning janubida 2 qavatli bino oldiga 
baland qilib 1 ustunli ayvon ishlangan, arz hovli va ishrat hovlidagi binoning faqat 
2-qavatida 1 ustunli, panjara to‘siqli ayvon bor. Hovli markazidagi doira shaklli 
supaga chodir o‘rnatilib mehmonlar kutilgan. Toshhovlining tashqi tarzi bezaksiz, 
yaxlit devorli. Hovli atrofidagi ayvon va xonalar milliy me’morchilik an’analari 
asosida pardozlangan. Devordagi ustungo‘shalar oralig‘iga namoyonlar ishlanib, 
choksiz ko‘k va oq koshin qoplab, girrix parchinlardan naqsh hosil qilib terilgan. 

---