Baliqlar migratsiyasi.
Baliqlar va boshqa xaivonlar uz yavdash joilarini faol ravishda yoky
passiv ravishda almashtirib turish xususiyatiga ega. Bundai xususiyatga migratsiya deyiladi.
Baliqlar bir suv xavzasining u yoqi^ou' tmniga' kwChib: yashaidilar.
Xayot tsiklining u yoky bu stadiyasini youv xavzasining turli zonasida wtqazadilar.
Baliqlar migratsiyasining uziga xos xususiyati, asosan moslanish xulkini namoyon qiladi. Turning yashashi uchun kulai joi kidiriladi. Migratsiya xayot tsiklining asosii zvenodaridan biridir.
Baliqlarning migratsiya tsiklini amalga oshirish harakteriga qarab migratsiyalanuvchi baliqlarga va utrok baliqlarga bulinadi. Ammo qamdan- qam baliqlar bir joida yashaidi, uzok masofalarga bormaidi . Bundai baliq turlariga baichoklar (buqachalar) oilasi Gobiiolae, gambuziya- Gambusia affinis kiradi?'Barcha baliqlarda migratsiya tsikli bir xilda bulmaidi. Bir xil-baliqlarda nerei- migraShyasi va nagul (yailov) migratsiyaei buiib qishlshn'"migratsiyasi bulmaidi: ~İagul davri tugashi bilai kishlash migratsiyasi boshlanadi. Boshqa tur baliqlarda nagul joii nerest joii bilan 1u¥ri keladi. Baliqlar suvlikning 8-10 metr chukur joilarida kiialaidilar. Bir tur baliqshrdan ozuqa yoky nagul migratsiyasi* - voyaga etishi bilan boshlanadi, yosh baliqlar nerest joiyaaridan yashash joilariga faqat voyaga etganda boradilar taxminan 2-3 yoshlikda; Bundai migratsiya dyongizlarda kuzatiladi. Tabiii kullarda zsauvildirik kuiish joilari kuyaning kirgogi makrofitlar orasida sodir bolibto yilning oxirigacha mteradiyalanmaidi.
Kupchilik baliqlarda nerest migratsiyasi voyaga etish stadiyasi bilan boshlanadi. Bu davrda baliq tanasida gormonal aktivlik faoliyati namoyon bolib, baliq harakter va xulkiga uzgarish yuz beradi. Natijada yangi tabiy tasirlagichlar shakllanadi va nerest migratsiyasi uchun signal xisoblanadi.
Baliqlarda kishlash migratsiyasi semizlik va yog tuplami bilan boglik, Semizlik va yog zapasi normada bulgan baliqtsa kishlash yaxshi yoky muvaffakiyatli utadi, Kishda taiyor bulgan zogora, sla, lesh, turkiston muilovdorinnig semizlik koeffitsenti 3,0 ga yakin bulishi kerak. Demak semizlik koeffitsenti va yog zaxirasn etarli bulishi bilan darxol migratsiya boshlanadi. Orik baliq yoky semizlik koeffitsenti 1,0 -1,5 yoky 2,0 ga yakin bulgan bapiqpar kishlash migratsiyasiga bormaidi, yoky yog zahirasi tugri kelmasa ham kmshlash migratsiyasi boshlanmaidi.
Migratsiyaning barcha turlari ( nerest, nagul va kishlash) uzaro uzvii boglangan boladi. Bu tsikllar oldingi xayot tsiklining zvenolari bilan boglik. Chunki migratsiya xolatiga utish baliqning semizlik, yog zaxirasi, jinsii bezlar etilishi bilan hamma vakt boglik boladi.
Migratsiya turga xos xususiyat bolib evolyutsiya jarayonida shakllangan bolib har bir turga xos boladi.
Migratsiya masofasi va davomyiligi migratsiyalanuvchi baliq tuzilishi va xolati bilan aloqada boladi. Qatta baliq kuchli va semiz bulsa, okimga qarshi va uzok masofaga migratsiyalanadi. Masalan ok amur-Ctenoph arigoolon idella (Valen), ok dungipeshona r Hipophetlmichtys molitrix (Valen) Amudaryoning kuii va urta okimlaridan to yukori kismlariga minglab kilometr masofani bosib utadi. Migratsiyadan oldii yog zaxirasi tana ogirligini 8- 9% ni tashkil qiladi, baliqlar ogirligi 8-12 kg, uzunligi 1,0-1,2 metr ga etadi. Baliqlar migratsiyasidai sung yog zaxirasi tana ogirligini 1.5-2.0 % gacha tashkil qiladi
Do'stlaringiz bilan baham: |