BALİQLARNİNG TABİİİ OZİQASİNİNG TARKİBİ, MİQDORİ VA BİOMASSASİNİ ANİQLASh USULLARİ Baliq wsishi va rivojlanishi uchun zarur bolgan oziq moddalarni - oqsil, yog’, uglevodlarni, mineral tuzlarni, vitaminlarni tabiy oziqasqdan" va suv "h’avzasida beriladigan qoshimcha omih’ta emdan oladi. Tabiii va sunii suv havzalar*-ning baliq oziqasi bolib - suv muhitining asosii organizmlari - gidrobiontlar yani tuban va yuksak suv wsimliklari va haivonlari hisoblanadi. Plankton bu suvda muallaq yashaidigan tuban wsimlik va haivon organizmi hisoblanadi.
Plankton bilan barcha baliq chavoqpari, voyaga etgan baliqlardan asosan oq va chioor dwngpeshona hamda jerex qabilar oziqlanadi. Tabiii oziqa turlari 1-jadvalda berilgan.
1-jadval Baliq tabnni oziqasining tarkib.am qismini tashknl qiluvchi organizmlarning rwixati (dominant turlar) 1
Fitoplankton
Bolim
Cyanpplryta-
kok yashil suv otlari
Bacillriophyt a -diatom suv
otlari
Chlorophyta-
yashil suv otlari
Anabeana Sp
+
Oscillatoria planctoftica
+
Lyngbia limnetica
+
Anabeana laxa
+
Diatoma Isulgare
+
D.elongatum
+
Synedra acus
+
Narsicula custideta
+
Cymbellparrsa
+
Bacillaria sp
+
Mitschia acicularis;
+
Chiorella isulgaris
+
! Oo cystis parisae
+
Gcenodesmus obliguus
+
Cladophora Glomerata
+
Closteram sp
+
Spirogira sp
+
Zooplanktssh
Retatoriu-qolovrat:k!1lar
Cladocera-shoxdor
muiloshshlar
Copepoda-^
kurakoyoqlila
R .
Diaphanosoma brachyupam
+
Daphnia longispina
+
Ceriodapnia reticulate
+
C. guadrangula
+
Simocephalus isetulus
+
Macrothrix spinosa
+
Chydorus sphaericus
+
Alona rektangula
+
Asplanchna girodi
+
Lecane sp
+
Euchlamis dilatata
+
Brachionus angularis
+
B.calyciflorus
+
B.nilsoni
+
Keratella isalga
+
Hexarthra sp
+
Polyarthra sp
+
Acantodiaptomus
+
Salinus
+
Eucyclops semilatus
+
Paracyclops sp
+
Mesocyclops Crassus
+
Harpacticoiola sp
+
Zoobentos
Xironomid lichinqalari
Hasharotlar
lichinqalar
Nektobentos
Chironomus plumosus
+
Ch.thumi
+
Gh.reductus
+
Crypto'chironomus
conjgens
+
Limnochironomus
neriso sus
+
Tanytarsus mancus
+
Odonata (ninachilar)
+
Plecoptera (Baqorlilar)
+
Hemiptera suv qanallari
+
Trichoptera
buloqchilar
+
Colioptera suv qwngizlari
+ ,
Ostrocoda
+
Mysidacea mizidlar
+
Gammaridae' -
gammaridlar'krevetqalar
+
yuksak suv otlari
gigrofitdar
gidrofitlar
gidrofitlar
Phragmites communis-
qamish
+
Typha latifolia - lox
+
T.minima
+
Butomus sp - qoga
+
Potaraogeton nectinatus-rdest
+
CeratophySlum-shoxbarg
+
Myriophlyllum spicgitum-uruj
+
Chara tragilis - xapa
+
Lemna minor - ryasqa
+
Azolla caralimiana
+
Baliqshunos qanday qilib, fitoplankton va bentos namunalarini yigadi. Buning uchun batometr kerak boladi. Agarda batometr bolmasa, '' onda kefir butilkasidan foidalaniladi, Hajmi 0,5 l bolsin. Butilkaga tashqi tomondan-tsement eritmasi marli bilan oraladi, yana tsement va yana marli bilan oraladi. Marli ichidan uch tomondan kapron yip otqaziladi va birlashtirilib uzun yipga boglaidi. Uzun ipning har 0,5 m da bigga; belgi qoyadi, bunday belgi 4 ta yoky 5 ta etarli, butilkaning ogziga probqa. joadashtiriladi. Probkaga bitga uzun yip' musgahqam qilib joilashtnriladi. Shunday bolishi kyorakki, yip tortilganda butilkadan chiqsin. Butilka tashqi tomondan 2-3 qavat tsementlandi, qurigandan keyin u ogir boladi. Probqani butilka ogziga qonib butilka hovuzning 1,0 1,5 m chuqurligiga thushirilganda probka ipi tortiladi va probka ochiladi natijada 1,5 m chuqurlikdan suv olinadi. Bu idish laboratoriya xonasining qorongi xonasida 15 kun saqlanadi. Bu muddatda suvdagi fitoplankton chokmaga tushadi. Songra maxsus shlanga bilan suvni to 100 ml qolganicha olinadi. İdishning ostida qolgan yig’indi maxsus h’ajmda bolgan idishga solinadi va etiketqa tayorlab barcha zaruriy narsalar yoziladi:
Prud (h’ovuz),nin grunt (ostiruvchi).
Suv tiniqligi (sekki diski) (1,2 m).
Suv h’arorati - 26 ° S.
Suv muh’iti - rN —7,6.
5. Olingan namunanin baqti, 20.08,2011 i.
6. 4% farmalin bilan fiksatsiya qilinadi.
Fitoplankton namunasi hovuzning eng qamida 3 joiidan suv kirish joyidan, hovuzning ortasidan va hovuzning suv chiqish joyidar olinadi. Uchala namunadagi fitoplankton miqdori
aniqlanadi va qoshiladi. Chiqqan son uchga bolinib, hovuzning fitoplankton miqdori aniqlanadi. Fitoplankton miqdori qanday qilib aniqlanadi? 100 ml namunadan shtempel pipetka bilan 0,05 sm olinadi va Goryaev qamerasiga qoyiladi.
1 ml : 0,05 sm = 20 bu koeffitsient. Bizga malumki Goryaev qamerasida 801 ta qatak bor.
Midroskopik hujayralar qandai hisoblanadi? 250 hujayra x 80 = 20 000 hujayra
20 ml 20 000 hujaira '''" v .. j'' * '
1000 ml:__ x
x^iQQO ml x 20 000 huj = 20 000 000 = 1 000 000 huj/l
20 ml ''" 20ml
Hovuz suvida har bir litrida 1 mln hujayra bor deqan. Endi 1 m3 suvda qancha hujayra boladi. Buning uchun 1 litr suvdagi hujayra soni 1000 (1 m ) litrga kopaitiriladi va 1 m3 suvdagi xujairalar soii aniqlanadi. Diqqat qiling - har 100 mln xujaira 1 g ogirlikqa ega. Taxminan 1 m3 suvdagi hujairayaar soni 1 milliardga teng. Demak 1 milliardda 10 ta 100 millioshshk mavjud. Agarda hovuz suvining har bir litrida 1 mln hujaira bolsa, 100 l suvda 100 mln. hujaira yoky 1g / hujaira 100 l suvda, 1 m3 suvda 10 g fitoplankton bor. Endi hovuzdagi suvda qancha fitoplankton bbrligi aniqdanadi.