Aholining ish bilan bandligini va ishsizlikning nazariy asoslari

2019 yilda ishga joylashtirilgan aholini yosh va ma’lumot darajasi bo‘yicha tarkibiy tuzilishi (ming kishi hisobida)

Yosh ko‘rsatkichlari	Ishga joylashtirish masalasi bo‘yicha murojaat etgan aholi soni	Ishga joylashtiril gan aholi soni	Ishga joylashtirilgan aholi sonining ishga joylashtirish masalasi bo‘yicha murojaat etgan aholi soniga nisbati (foiz hisobida)
18 yoshgacha	4,6	3,9	84,8
18-30 yoshgacha	283,8	250,2	88,2
30-50 yoshgacha	261,8	228,1	87,1
pensiya oldi yoshdagi	4,9	2,4	49,9
pensiya yoshi va undan katta yoshda	2,3	1,9	82,6
oliy ma’lumotli	33,4	28,2	84,4
o‘rta maxsus ma’lumotli	127,8	109,4	85,6
o‘rta ma’lumotli	367,2	323,7	88,2
to‘liqsiz o‘rta ma’lumotli	29,1	25,2	86,6

Ma’lumki, mehnat bozoridagi talab ko‘p jihatdan tovarlar, investitsiyalar bozoridagi so‘rovlarga bog‘liq bo‘ladi, turli xil mulkchilik shaklida faoliyat ko‘rsatayotgan korxonalardagi bandlikni shu omil yuzaga keltiradi. Umumiy tendensiyaga asosan nodavlat sektorida bandlik ortishi hisobidan davlat sektorida bu ko‘rsatkichni qisqarib borishi kuzatiladi.

Bandlikni tez o‘sishi xususiy mulkchilikka asoslangan korxonalarga xosdir. Buni davlat korxonalarini xususiylashtirishning o‘zi bilan izohlab bo‘lmaydi, chunki bandlik darajasi eski ish o‘rinlarini saqlanishi bilan birgalikda yangilarini yaratilishiga ham borib taqaladi. Turli korxonalarda yaratilgan ishchi o‘rinlari turlicha, shu tufayli bandlikning kapital sig‘imi ham farqlanadi. Eng qimmat ishchi o‘rinlari davlat va aralash ukladda bo‘lsa, eng arzon ishchi o‘rinlari xususiy korxonalarda, ayniqsa oilaviy xo‘jaliklarda yaratiladi.