Agrokimyoning ekologik muommolari

O’simliklarni o’sish dinamikasi. O’rganilgan kartoshka tezpishar Quvonch-1656 m, o’rtatezpishar Sante, Kondor va Bahro-30 navlarning o’sishi, rivojlanishi va vegetativ organlari (poya, barg va yon shoxlari)ni shakllanishi yozgi siderat variantlarida nazoratga nisbatan o’suv davrining 30 kuni o’simlik bo’yi 2,3-10,4 sm, o’suv davrlarining keyingi har o’n kunida 5,0-14,0 sm ga o’zun bo’ldi. Siderat ekin qilib gorox sof holda eqilgan da o’simlik bo’yi eng yuqori yoki nazoratga nisbatan o’suv davrini 30 kuni o’simlik bo’yi 6,3-10,4 sm, o’suv davrlarining keyingi har o’n kunida o’simlik bo’yi o’rtacha 10,0-15,0 sm ga o’zun bo’ldi. Siderat ekin qilib gorox+moyli turp eqilgan da nazoratga nisbatan o’simlik bo’yi o’suv davrlarining keyingi har o’n kunida 8,5-12,0 sm ga bo’ychan bo’ldi.
Kuzgi sideratlarda kartoshka o’rtatezpishar Sante va Kondor navlari o’rganilganda ham gorox eqilgan variantda nazoratga nisbatan navlar bo’yicha o’suv davrining 30 kuni o’simlik bo’yi 7,1-7,4 sm ga, o’suv davrlarining keyingi har o’n kunida o’rtacha 10,7-12,0 sm ga o’zun bo’ldi. Nisbatan baland bo’yli o’simliklar siderat ekin qilib gorox+moyli turp va gorox+arpa eqilgan da kuzatildi (1-rasm).
O’rganilgan kartoshka navlarining vegetativ organlari salmog’ini o’zgarishi yozgi muddatda siderat ekin qilib gorox sof holda eqilgan da eng ko’p yoki nazoratga nisbatan navlar bo’yicha o’suv davrining 40 kuni bir tupda: barglar 13,5-17,5, poyalar 1,3-1,9, yon shoxlar 0,2-1,2 donaga, o’suv davrlarining 50-70 kunlari barglar 28,1-29,6, yon shoxlar 0,6-1,7 donaga ziyod bo’ldi. Siderat ekin qilib gorox+moyli turp eqilgan da nazoratga nisbatan kartoshka navlari bo’yicha o’suv davrining 40 kuni bir tupda: barglar 3,0-18,7, poyalar 1,1-1,7, yon shoxlar 0,2-1,1 donaga, o’suv davrlarining 50-70 kunlari barglar 24,1, yon shoxlar 0,6-1,4 donaga ko’p bo’ldi.
Ushbu qonuniyat kuzgi sideratlarda kartoshka o’rta tezpishar Sante va Kondor navlarida o’rganilganda ham navlar bo’yicha o’suv davrlarida vegetativ organlarini shakllanishi siderat ekin qilib gorox sof holda eqilgan da eng yuqori yoki nazoratga nisbatan o’suv davrining 40 kuni bir tupda barglar 14,0-17,0, poyalar 2,1-2,3, yon shoxlar 0,8-1,1 donaga, o’suv davrlarining 50-70 kunlari barglar 22,1-32,1, yon shoxlar 1,6-1,8 donaga ko’p bo’ldi. Siderat sifatida gorox+moyli turp eqilgan da navlar bo’yicha tegishlicha: 10,8-13,7; 1,9-2,0; 0,8; va o’suv davrlarining 50-70 kunlari barglar 15,8-29,3; yon shoxlar 1,4-1,6 donaga nazorat variantdan ziyod bo’ldi.