Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги

Тўқнашувни четлаб ўтишнинг иложи бўлмаганда қандай ҳаракат 
қилиш керак?
Ўзингизни қўлга олинг - бу сизга охирги имкониятингиз 
қолгунга қадар машинани бошқаришда ѐрдам беради. Мушакларингизни 
мумкин қадар таранглаштиринг, машина тўла тўхтамагунича бўшашманг. 
Қарама-қарши зарбадан қочишга ҳаракат қилинг: панжара, бута, ҳаттоки 
дарахт сиз томон келаѐтган машинадан афзалроқдир. Силжимайдиган 
предмет билан тўқнашув вақтида чап ѐки ўнг қанот зарбасидан кўра 

---

89
бампер билан урилган яхшироқ. Зарбадан қочишнинг иложи бўлмаганда, 
бошингизни ҳимоя қилинг. Агар автомобил кичик тезликда келаѐтган 
бўлса, ўриндиққа қаттиқ суянган ҳолда мушакларни таранглаштириб, 
қўлингиз билан рул айланасини маҳкам тутинг. Агар тезлик 60 км/с дан 
ошсаю сиз хавфсизлик камарини тақмаган бўлсангиз, рул колонкасини 
кўкрагингиз билан сиқинг. Агар олдинги ўриндиқда бўлсангиз, 
бошингизни қўлларингиз билан беркитинг ва ўриндиққа ѐнбошлаб олинг. 
Орқа ўриндиқда ўтирганда полга тушишга ҳаракат қилинг. Агар ѐнингизда 
бола бўлса, уни ўз танангиз билан беркитинг. 
Авариядан сўнг қандай ҳаракат қилиш керак?
Автомо- билнинг 
қаерида ва қандай ҳолатда эканлигингизни, автомобил ѐнмаѐтганлигини, 
бензин оқмаѐтганлигини (айниқса, ағдарилиб кетишда) аниқлаб олинг. 
Агар эшиклар қисилиб қолган бўлса, салонни дераза орқали тарк этинг. 
Машинадан чиққандан сўнг ундан иложи борича узоқроққа қочинг - 
портлаш эҳтимоли мавжуд. 
Автомобил сувга қулаганда нима қилиш керак?
Автомобил сувга 
қулагач, маълум вақт сувда қалқиб туради, бу муддат эса машинани тарк 
этиш учун етарлидир. эшик очилганда машина тезда чўка бошлайди, 
шунинг учун яхшиси очиқ дераза орқали ташқарига чиқинг. 
Ойна ва эшиклар ѐпиқ ҳолда сув тубига чўкканда автомобил 
салонидаги ҳаво бир неча дақиқа сақланиб қолади. Машинани қидириш 
осон бўлиши учун чироқларни ѐқиб қўйинг, фаол равишда ўпкангизда ҳаво 
алмаштиринг (чуқур нафас олиш ва чиқариш қонни кислород билан 
тўйинтиришга имкон беради). 
Ортиқча кийимлардан халос бўлинг, ҳужжат ва пулларингизни олинг. 
Автомобилнинг ярми сув билан тўлганда эшик ѐки дераза орқали 
ташқарига чиқинг, акс ҳолда салонга кираѐтган сув оқими сизга халақит 
бериши мумкин. Зарурият туғилса, олд ойнани оғир нарса билан 
синдиринг. Қўлингиз билан автомобил томини ушлаб, ташқарига сирғалиб 
чиқинг, сўнг дарҳол тепага қараб сузинг.