Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги

Жамоат транспортида ҳаракатланаѐтганда ўз хавфсизлиги- 
мизни қандай таъминлашимиз лозим?
Жамоат транспортида ўтиришга 
жой бўлмаган тақдирда салоннинг марказига ўтиб туришга ҳаракат қилинг. 
Авария ва захира чиқиш йўлларининг жойлашувига эътибор беринг. 
Трамвай ва троллейбусларнинг электр манбайи инсоннинг электрдан 
жароҳатланишида қўшимча хатар келтириб чиқаради (айниқса, ѐғинли 
ҳавода). Шунинг учун ўтирадиган жойлар хавфсизроқ ҳисобланади. Агар 
салон кучланиш остидалиги маълум бўлса, уни тарк этинг. Авария вақтида 

---

90
чиқиш йўлида тиқилинч бўлиши мумкин. Бундай пайтда авария чиқиш 
йўлидан фойдаланинг. Махсус шнурни тортиб, ойнани чиқаринг. 
Салонда ѐнғин содир бўлса, бу ҳақда ҳайдовчига маълум қилинг. 
эшикларни, авария чиқиш йўлларини очинг ѐки ойнани синдиринг. 
Салонда ўт ўчириш воситаси бўлса, ѐнғинни ўчириш чораларини қўлланг. 
Нафас йўлингизни дастрўмол, шарф ѐки бошқа кийим элементлари 
ѐрдамида тутундан ҳимоя қилинг. Салондан эгилиб, металл бўлакларига 
тегмаган ҳолда ташқарига чиқишга ҳаракат қилинг. 
Автобус сувга қуласа салоннинг ярми сув билан тўлишини кутинг, 
нафасни ушлаб, эшик, авария чиқиш йўлларидан ташқарига чиқиб олишга 
ҳаракат қилинг. 
Ҳаво транспортидаги авариялар. Авиация ҳалокатлари кўп- лаб 
сабаблар туфайли содир бўлади. Самолѐт айрим конструксия- ларининг 
бузилиши, двигателларнинг ишламай қолиши, бошқарув тизими, электр, 
алоқа, учириш тизимининг ишдан чиқиши, ѐқилғи етишмаслиги, экипаж ва 
йўловчилар ҳаѐти хавфсизлигини таъминлашдаги узилишлар оғир 
оқибатларга олиб келади. 
Декомпрессия
— бу самолѐтнинг герметиклиги бузилганда салондаги 
ҳавонинг сийраклашишидир. Тез декомпрессия одатда қаттиқ ғувиллаш 
билан бошланади (ҳаво чиқиб кетаѐтган бўлади). Салон чанг ва туман 
билан тўлади. Кўриниш бирдан пасаяди. Одам ўпкасидан ҳаво тез чиқиб 
кета бошлайди ва уни ушлаб қолиб бўлмайди. Бир вақтнинг ўзида 
қулоқларда шанғиллаш ва ичакда оғриқ пайдо бўлиши мумкин.