Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги

10.ТРАНСПОРТ ВОСИТАЛАРИ БИЛАН БОҒЛИҚ 
ФАВҚУЛОДДА ВАЗИЯТЛАР ВА УЛАРДА ҲАРАКАТЛАНИШ 
ТАРТИБИ.
Транспортнинг хоҳлаган тури инсон саломатлиги ва ҳаѐти учун хавф 
туғдириши мумкин. Техник тараққиѐт бир вақтнинг ўзида ҳаракатланиш 
қулайлиги ва тезлиги билан бирга анчагина катта даражадаги хавф-хатарни 
ҳам юзага келтирди. Транспорт авариясининг туридан келиб чиқиб, кўплаб 
жароҳат ва куйиш, жумладан инсон ҳаѐти учун хавф туғдирадиган 
шикастлар олиш эҳтимоли мавжуд. 
Транспорт воситалари билан боғлиқ йўл ҳаракати ҳодисаларининг юз 
бермаслиги учун аввало уларининг созлиги ва унда белгиланган миқдорда 
йўловчи ѐки юк олиш, белгиланган мақсадлардагина фойдаланишга 
эътибор бериш керак. 
Маълумки, Ўзбекистон Республкасининг 1999-йил 19-ав- густда қабул 
қилган «Йўл ҳаракати хавфсизлиги тўғрисида» ги қонунида транспорт 
воситларини бошқариш, фойдаланиш, уларни ишлаб чиқаришга қўйилган 
талаблар, шунингдек, хавфсизликни сақлаш борасидаги вазифалар ҳамда 
уларнинг бажарилиши кўрсатиб ўтилган. 
Ушбу қонунда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳка- масининг 
(5-модда) , маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг (6-модда) ва бошқа 
қўмиталар ҳамда агентликларнинг, шунингдек, Ўзбекистон Республикаси 
Ички ишлар вазирлиги давлат автомобил назорати инспексиясининг (9-
модда) йўл ҳаракати хавфсизлигини таъминлаш соҳасидаги ваколатлари, 
транспорт воситалари эгаларининг йўл ҳаракати хавфсизлигини 
таъминлаш борасидаги мажбуриятлари, йўлларни сақлаш ва таъмирлаш 
талаблари, йўл ҳракати қатнашчиларининг ҳуқуқлари ва мажбуриятлари, 
йўл ҳаракати хавфсизлигини тиббий жиҳатдан таъминлаш кабилар 
кўрсатиб ўтилган. 
Шуни унутмаслик керакки, транспорт воситасининг созлиги, уни 
бошқаришда йўл қоидасига қатъий амал қилиш хавфсизликни 
таъминлашнинг асоси ҳисобланади. 
Темир йўл транспортидаги авариялар. Темир йўл транспор- тидаги 
авария 
ва 
ҳалокатларга 
асосан 
йўллар, 
ҳаракатдаги 
таркиб, 
сигнализациянинг носозлиги, диспетчерлар хатоси, машинист- ларнинг 

---

87
эътиборсизлиги ва лоқайдлиги сабаб бўлади. 
Ҳаракатдаги таркибнинг релслардан чиқиб кетиши, тўқнашувлар, 
переездлардаги тўсиқларга бориб урилиш, бевосита вагонларнинг ўзида 
ѐнғин ва портлашларнинг келиб чиқиши кўпроқ содир бўлади. Шунга 
қарамай, поездда юриш самол- ѐтда учишдан тахминан уч марта, 
автомобилда юришдан 10 марта хавфсизроқдир.