Adliya vazirligi adliya organlari va muassasalarida davlat tilida ish yuritishni tashkil

Nuqtali vergul (;)
Nuqtali vergul 
– ustma-ust joylashgan nuqta va verguldan 
tashkil topgan, ikki unsurli tinish belgilaridan biri (;). O‘zbekcha 
matnlarda 19-asr oxirlaridan qo‘llana boshlagan. Hozirgi o‘zbek 
imlosida nuqtali vergul quyidagi o‘rinlarda qo‘llanadi:
1) bog‘lovchisiz qo‘shma ran tarkibida ma’no jihatdan bir-
biriga yaqin bo‘lmagan gaplar orasida. Misol: 
Qalandarovning 
taklifi, shubhasiz, o‘tmaydi; unda raisning obro‘yi tushadi;
2) gapdagi uyushiq bo‘laklar murakkab bo‘lib, ular ma’lum 
guruhlarga ajratilganda, shu guruhlar orasida. Misollar: 
Bog‘imizda 
shaftoli va olma; qovun va tarvuzlar pishib yotibdi. Majlisda 
talaba va o‘qituvchilar; muhandis va farroshlar qatnashishdi);

---

47
3) yarim qavs bilan ajratilgan raqam yoki harflardan keyingi 
gaplar oxirida. Misol: 
Hozirgi asosiy vazifa quyidagilar: a) dars 
jadvalini tuzish; b) o‘qituvchilarni orohlantirish; v) grafikka rioya 
qilish va b.);
4) murakkab (aralash) qo‘shma gaplar orasida. Misollar: 
Yer 
ko‘karmas, el yashnamas, bo‘lmasa ko‘k tomchisi; Qaydan olsin 
she’rni shoir, bo‘lmasa ilhomchisi (A. To‘qay).
Tire, defis
Quyida keltiriladigan qoidalarga qonun hujjatlarida ham, nufuzli 
kitoblar nashrida ham, ommaviy axborot vositalari maqolalarida 
ham ko‘pincha rioya qilinmaydi.
Umuman olganda, chiziqchalarning o‘ndan ziyod turi bor, 
lekin biz eng asosiy uchtasini bilib olsak, shuning o‘zi yetarli bo‘ladi.
1. Defis (-)
Defis
– bu so‘zlarni ajratish uchun ishlatiladigan biz 
bilgan kichkina chiziqcha. Juft so‘zlar, takror so‘zlar orasida, ba’zi 
qo‘shimchalar (-ku, -da, -a, -u va b.) bilan keladi. Bo‘g‘in ko‘chirish 
uchun ham defis qo‘llanadi. Defisning ikki tomonidan ham joy 
qoldirmay yoziladi.
Misol:
Oldi-berdi, uy-joy, asta-sekin, aytdim-ku, yaxshi-da.
Telefon yoki kompyuter klaviaturalarining hammasida bu 
belgini osongina topib olasiz.