Adliya vazirligi adliya organlari va muassasalarida davlat tilida ish yuritishni tashkil

Vergul (,)
Vergul (frans. vergul)
– tinish belgisi(,). Eng ko‘p 
qo‘llanadigan tinish belgilar jumlasiga kiradi. Qo‘llanish o‘rni, shakli 
turli davrlarda va turli tillarga oid yozuvlarda turlicha bo‘lgan. 
O‘zbek tilida vergul teskari pesh, pesh, yarim turish, yarim tinish 
kabi nomlar bilan ham yuritilgan. Vergul dastlab qisqa pauza 
uchun ishlatilgan, keyinchalik uning qo‘llanish doirasi va vazifasi 
kengaygan.
O‘zbek tilida vergul quyidagi holatlarda ishlatiladi:
1. Uyushiq bo‘laklar va gapda takrorlangan so‘zlar bilan.
Misollar:
Sen kuychi, paxtakor, olim...
U o‘qib, yozib, tahlil qilib chiqdi.
Qani, qani, mehmonlarning qo‘liga suv quyvoringlar.
Bezovta qilib qo‘ydim, uzr, uzr.
2. Ajratilgan bo‘laklar bilan.
Misollar:
Azizga, sobiq talabaga, bu so‘z yoqmadi.
Islohotlarga biz, ya’ni yoshlar ham hissa qo‘shishimiz kerak.
3. Kiritmalar (kirish so‘zlar, kirish birikmalar va kirish gaplar) 
va modal so‘zlar bilan.
Misollar:
Astoydil ishlansa, shubhasiz, bu yerdan yaxshi hosil olish 
mumkin.
Balki bu haqda bir o‘ylab ko‘rarsiz.
4. Undalmalar va undov so‘zlar bilan.
Misollar:
Og‘ayni, bu masalaga yengil qarash yaramaydi.
Hoy, bu nima qilganingiz axir?!
5. Boshqa bo‘laklarga bog‘lanmagan so‘zlar bilan.
Misollar:
Qani, bu holatni oddiyroq tushuntirib bering-chi.
Bu savolga, xo‘sh, huquqshunos javob bera qolsin.
1. Muallif gapini ko‘chirma gapdan ajratishda.

---

46
Misollar:
– Men bugun borolmayman, – dedi u.
“Men bugun borolmayman”, dedi u.
7. Birdan ortiq ish-harakat ifodalangan sodda gaplar, birdan 
ortiq kesim qatnashgan qo‘shma gaplarda.
Misollar:
Dadam kelgach, osh suzildi.
Gullar ochilib, atrofga anvoyi bo‘ylar taraldi.
Kasbi – o‘qituvchi, mutaxassisligi – matematik, ijodkorligi 
ham bor.
Atrof qorong‘i, lekin daraxtlar yaqqol ko‘zga tashlanadi.
Achchig‘im chiqdi-yu, ammo bildirmadim.
Yo siz keling, yo men boray.
Eslatmalar:
Undov, undalma va kiritmalar gap boshida kelganda vergul 
ulardan keyin, gap o‘rtasida kelganda har ikki yondan, gap oxirida 
kelganda ulardan oldin qo‘yiladi.
Qo‘shma gaplar yoki uyushiq bo‘laklar va, -u, -yu, hamda, yo 
(gapda bir marta qatnashsa) kabi teng bog‘lovchilar bilan bog‘lansa 
yoki sanalsa, ular orasiga vergul qo‘yilmaydi.
Vergul qavs va qo‘shtirnoq bilan qo‘llanganda ulardan keyin, 
tire bilan qo‘llanganda undan oldin qo‘yiladi, ko‘p nuqta bilan kel-
ganda esa tushib qoladi.