Қадимги ва ўрта аср фалсафаси, Янги ва энг янги давр фалсафаси

Ўрта асрлар Ғарб фалсафаси
Европа тарихида ўрта асрлар даври Рим империясининг парчаланиш лаҳзасидан Уйғониш давригача бўлган даврни
ўз ичига олади.
Бу даврда тўлиқ дин хукмронлиги ўрнатилди. Фалсафа динга бўйсундирилди. Табиатни илмий асосда ўрганиш, ҳурфикрлаш гуноҳ ҳисобланиб черков инквизицияси (суди) томонидан қаттиқ жазога тортилди.
Апологетика (юнонча апология-ҳимоя)
Апологетлар христиан ғоялари ҳимоячиларининг энг кўзга кўринган
вакили Квинт Тертуллиан(160-220) эди. христианлик фалсафий
асосга эҳтиёжи йуқ. Исодан кейин ҳеч қандай билимга қизиқишнинг
кераги йўқ, Инжилдан кейин эса ҳеч қандай тадқиқотнинг зарурияти
йўқ.
Ўрта асрлар Ғарб фалсафаси:
Патристика (лот. pater – ота, черков оталари) Патристика –
христиан мафкурачиларининг асарлари.Патристиканинг асосий
мавзулари : уч кўринишдаги худо – ота худо, ўғил худо, муқаддас руҳ;
Исо пайғамбарнинг инсоний ва илоҳий табиати.
Патристиканинг энг ёрқин вакили Авлиё Августин (354-430) дир.
Схоластика (юнон. schole – мактаб) – мактаб таълимида
ҳукмронлик қилган ва илоҳиётга тўла боғлиқ бўлган ўрта асрлар
христиан фалсафаси. Унга кўра фалсафа христиан ғояларини
ақлга мувофиқ, мантиқий нуқтаи назардан исботлаши керак .
Схоластиканинг ёрқин вакили Фома Аквинскийдир
Ўрта асрлар Европасида фалсафий тафаккурнинг
ривожланиш хусусиятлари
Номинализм «универсалиялар нарсалардан кейин вужудга
келган номлардир», деган фикрни илгари суради. Айрим
нарсалар, масалан,одамлар, уйларгина реалдир,
«умуман инсон» ёки «умуман уй» эса фақат сўзлар ёки
номлар бўлиб, уларнингёрдамида одамлар айрим
предметларни умумлаштирадилар.
Реализм умумийликка нарсадан олдин пайдо
бўлувчи идеаллик сифатида ёндашган, яъни амалда умумий
ва якканинг алоқаси тўғрисидаги идеалистик концепцияни
ишлаб чиққан . Номинализм бу муаммони
материалистик йўл билан ечишнинг ўзига хос тимсоли бўлган.
XIV ва XVI асрлар Ғарбий Европада Уйғониш даври, деб юритилади Николай Коперник – поляк олими (1473-1543)