Қадимги ва ўрта аср фалсафаси, Янги ва энг янги давр фалсафаси

Моддиюнчилик (материализм) –
фалсафадаги борлиқнинг яратилишида
мустақил идеал (руҳий) ибтидони
тан олмайдиган ва олам, унинг ҳодисалари,
инсонни табиий фанлар нуқтаи назаридан
тушунтирувчи йўналиш
Таниқли вакиллари
Жан Мелье, Ламетри, Дидро, Гольбах
XVII-XIX асрда немис фалсафаси
XIX аср немис
фалсафасининг
асосий йўналишлари
Немис классик фалсафаси
(XIX аср биринчи ярми)
Материализм
(XIX аср ўрталари ва
иккинчи ярми)
Иррационализм
(XIX аср иккинчи ярми
ва охири) “ҳаёт фалсафаси”
Аҳамияти
Улар инсониятни асрлар давомида
қийнаб келган масалани чуқур
тадқиқ қилишга муваффақ бўлди,
уларнинг хулосалари фалсафанинг
кейинги ривожини аниқлаб берди.
Немис фалсафаси ўзида ўша давр
учун маълум бўлган фалсафа
йўналишларини мужассамлаштиради.
Дунёнинг олтин фондига кирувчи ўнлаб
файласуфларнинг номини кагф этди
(Кант, Фихте, Гегель, Шопенгауэр,
Ницше ва бошқалар)
Неокантчилик фалсафаси

Германияда XIX асрнинг 60-нчи йилларида пайдо бўлди. Унинг вакиллари И.Кант ўз даврида қўйган илмий билишнинг умумийлиги ва зарурияти ҳақидаги, ҳамда тажрибавий ақл ҳақидаги муаммоларни таҳлил этадилар. Бу таълимотга кўра инсон дунёга бир марта келади, шунинг учун ҳар бир инсоннинг ҳаёти ўзи учун олий мақсаддир.

Неотомизм
Католик фалсафасининг етакчи йўналиши бўлиб, Ватиканнинг расмий таълимоти сифатида тан олинган ва ўрта аср файласуфи ФомаАквинский таълимоти – томизмнинг ҳозирги замондаги туридир.

Неотомизм таълимоти фан билан динни келиштиришга уринади. Улар бир-бирини тўлдириши керак.

• Ҳозирги Ғарб ноклассик фалсафаси муайян яхлитлик, бирликни, ифода этувчи фалсафий тафаккур шаклланишининг ўзига хос босқичидир. Унда айрим асосий йўналишлар – позитивизм, неопозитивизм, структурализм ва ҳоказолар фарқланади.