Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti regional geologiya, geomorfologiya



Download 2,79 Mb.
Pdf ko'rish
bet20/59
Sana03.06.2022
Hajmi2,79 Mb.
#632951
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   59
Bog'liq
Regionalgeologiyageomorfologiyavageotektonika

 


46 
Neogen davri 
Neogen davrida Rus platformasi fundamenti koʻtariladi, dengiz 
havzasi tetis basseyni bilan har doimiy bogʻlangan holda Qora dengiz 
gʻarbiy va Kaspiyoldi botigʻi bilan yagona Ponta Kaspiy suv havzasini 
hosil qiladi. 
Pliosenda Ponto-Kaspiy suv havzasi ikkita mustaqil havzaga - 
gʻarbda Qora dengiz havzasi, sharqda Kaspiy dengiziga boʻlinadi. Ponto-
Kaspiyning gʻarb qismidagi havzani Karpat oldidan Yevropa Janubiga 
Qora dengiz yoni botigʻi bilan bogʻlangan holda ajraladi.
Sarmat qavatida oolit, chuchuklashtirilgan suv havzasining 
qatlamidan iborat boʻlgan chigʻanoqli ohaktosh ustuni turadi. Sarmat 
qatlami Qoradengiz oldi va Qora dengiz havzalarini vaqtinchalik 
bogʻlanishida Salo-Manich orqali Kopetdag, Ustyurtgacha tarqalgan. 
Sarmat 
oxirida 
dengiz 
havzalarini 
sayozlanishi 
qumli 
tuproq 
choʻkindilarini toʻplanishiga olib keladi, qalinligi 450 - 500 metrgacha 
yyetadi. 
Miosen qatlamlari yangi dengiz transgressiyasi bilan bogʻliq boʻlgan 
ohaktosh, qumli ohaktosh, qumli-loyli choʻkindilarda koʻrsatilgan. 
Pontik davrda transgressiya maydonlari kengaygan. 
Kimmeridj davrida suv havzalari yana qaytadi. Qora dengiz suv 
havzasi kimmerdj asrida uncha katta boʻlmagan maydonni egallaydi
maydon qoʻngʻir temir rudali qum choʻkindilari boʻlgan (Kergin, Azov 
dengizining gʻarbiy qismi, dukkakli turdagi temir rudaga boy maydon). 
Oʻpirilish izlari boʻlgan akchagel qavatining qatlamlari sarmatda Kaspiy 
oldi botiqlarida joylashgan. Yangi transgressiya natijasida Akchagil 
choʻkindilari Kama, Beloya, Ufaning oʻrta oqimlarigacha tarqalgan, ular 
tuproq, baʻzida shagʻal koʻrishishida boʻlgan. 
Neogen kesimi (kon) qora tuproq va Apsheron qavatining qumi bilan 
tugagan (100-200m.). 
Rus platformasi janubiy koʻtarilgan qismlarida neogen dengiz 
vodiysida rivojlangan kontinental, kamquvvat loylar, qumlar (20-30m.). 
Rus platformasida koʻpgina foydali qazilmalar koni bor, ular 
maydonlarning geologik rivojlanish tarixi bilan bogʻliq Masalan: 


47 
aniqlangan million tonna temir rudasining zaxirasi K.M.A., Kola yarim 
oroli, katta miqdordagi qoʻngʻir koʻmir, temir rudasi koni, marganes koni 
(Nikopolskdagi), boksit koni (Tixvin), juda katta koʻmir koni 
(Podmoskove), tuzli tosh va kaliy tuzi, yuqori sifatli koʻmir toshlari 
(Donbass), simob koni (Nikitinsk), noyob tarqalgan elementlar (Xibin), 
olmos (shimoliy-sharqiy Ryazan), pegmatitlar, radioktiv elementlar va 
boshqalar. 
(Ukraina 
kristall 
mavzesi) 
Titan 
ruda 
choʻkindisi 
(Dnepropetrovsk tumani) titan-neobiy (Azov mavzesi) va boshqalar. Juda
katta miqdordagi neft - gaz zaxirasi ikkinchi Baku (devonda, toshkoʻmir 
davrida, Permda) Kaspiy oldi sineklizasida neft. 

Download 2,79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   59




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish