Абдусаломова М

mavzu: Elektr maydon vakuumda. Elektr maydonida dielektriklarda. Elektr maydonida o‘tkazgichlar

Mashg‘ulot rejasi:

1. 
   Elektr zaryad. Kulon qonuni.
   
2. 
   Elektr maydonida dielektriklar.
   
3. 
   Elektr maydonida o‘tkazgichlar.
   

Tabiatda elektr zaryadlarni ikki turi mavjud, ular esa musbat va manfiy zaryadlar. Elektr zaryad elementar zarradan tashkil topgan. Elementar zaryadning massasi va zaryadi

m  9,1082 10^31 кг _;
е 1,6 10^19 Кл

Zaryadlangan jismda musbat va manfiy elementar zaryadlar soni turlicha; zaryadlanmagan jismda ularning soni o‘zaro teng bo‘ladi.
Tinch holatdagi zaryadlangan jismlarning o‘zaro ta’siri va xususiyatlari elektrostatika o‘rganadi.
Vakuumdagi ikkita nuqtaviy elektr zaryadlarining o‘zaro ta’sir kuchi
_{F } q₁  q₂

r

0
4 ²

bu yerda:
q_{1 va} q₂
- zaryadlarning elektr zaryadlari; ^r -

zaryadldar orasidagi masofa; ^ - muhitning nisbiy dielektrik

singdiruvchanligi;
^0 ^{- elektr doimiy bo‘lib,}
  8,85 10^{12 Ф}

.
0 _м

Elektr maydoni kuchlanganligi

E  ^F
q
formula bilan aniqlanadi, bu yerda F – zaryad q ga ta’sir etuvchi kuch.
Nuqtaviy zaryadning maydon kuchlanganligi
E  ^q

0
4 r ²
Gauss teoremasi bo‘yicha ixtiyoriy yopiq sirt orqali o‘tgan elektr induksiyasining oqimi
N_D  _q

n

Elektr maydonlarning superpozitsiya (qo‘shish) prinsipi quyidagi formula bilan ifodalanadi:
E  E₁  E₂  E₃  ...  E_n  _ E_i
i 1
Elektr maydonda zaryadni ko‘chirishda bajarilgan ishi
q₀  q ^ 1 1 <sup>


A12 </sup> 4 ^ r ^ r ^
0  1 2 
Elektr zaryadlarning potensial enregiyasi quyidagicha yoziladi:

W_n 
1
4_0
 q  q₀
  r

Elektr maydon potensiali
  ^Wn
q₀
Elektr maydon kuchlanganligi bilan potensial orasidagi bog‘lanish quyidagicha ifodalanadi:

E   ^d
dr
yoki
E grad

Yakkalangan o‘tkazgichning elektr sig‘imi
C  ^q

Radiusi R ga teng bo‘lgan yakkalangan shar q zaryad bilan zaryadlansa, uning sirtidagi potensiali quyidagi formula asosida aniqlanadi, ya’ni:

.
  ^q
4₀ R
Yakkalangan elektr sharning elektr sig‘imi