Abdalieva P. Pedagogika nazariyasi va tarixi

         T A Ya N Ch   T U Sh U N Ch A L A R I: 
Pedagogika, 
pedagogikaning 
maqsadi 
va 
vazifasi, 
pedagogikaning 
metodologik  asoslari,  pedagogik  kategoriyalar,  pedagogika  fanlari  tizimi, 
pedagogikaning ilmiy -tadqiqot metodlari. 
 
Pedagogika tarbiyashunoslik fani ekanligi. 
Insonni  har  tomonlama  tarbiyalash,  insoniyatining  azaliy  orzusi  bulib, 
ajdodlarimiz  ma`rifat  va  madaniyatni  qanday  qilib  esh  avlodga  urgatish,  ularni 
komillikka  etaqlash  yullari,  qonun-qoydalarini  izlaganlar.  Darhaqiqat  insonning 
ma`rifatli va ma`naviy komilligini erishish pedagogika fanining etakchiligida amalga 
oshiriladi. 
Pedagogika  tarbiya  haqidagi  fandir.  
  grekche  suz  bulib, 
-  ma`nosini  anglatadi.  Insonlarni  ma`rifiy  va 
ma`naviy  barkamollikka  munosabatlarining  uzgarib  borishi  natijasida  pedagogika-  ( 
Bolani tug`ri haetta boshqarish san`ati) fani halq orasida uz mavqiega ega buldi. Shu 
tariqa  insonni  tarbiyalovchi-  fan  sifatida  dune  fanlari  tizimi  qatorida  alohida  urin 
egalladi. 
Pedagogikaning  bosh  masalasi-tarbiyadir.  Tarbiyadagi  keng  ma`no  ta`lim, 
rivojlanish, ma`lumot bilan bog`langan holda barkamol insonni voyaga etkazishdir. 
Inson 
tarbiyasidagi 
g`oyalar, 
qoida, 
qonunlar 
dastlab 
g`issalarda, 
pandnomalarda, ezma edgorliklarda, hadislarda asoslanib berilgan. 
Pedagogikaning fan sifatida shaqllanib, boyib borishida Sharq va “arb qomusiy 
olim-  pedagoglarning  urni  kattadir.  Faylasuf  Farobiy  uzining  <  Fozil  shahar 
qishlarining  qarashlari>  asarida  tarbiya  orqali  insonga  beriladigan  12    fazilatni 
sharhlab berdi. 
  ya`ni-  bola  tarbiyasining  fani  demakdir.  Ilmi 
ahloqning  asosi  tarbiya.  Bolaning  salomati  sadoqati-  uchun  yaxshi  tarbiya  qilmoq 
tanini  pok  tutmaq,  esh  vaqtida  maslakni  tuzamtak,  yaxshi  xulqlarni  urgatmaq  emon 
xulqlardan  saqlab  ustirmaqdir:  Pedagogika  komil  insonni  tarbiyalashda  haetiy 
tajriybalarga  suyangan  holda  yuksak  ma`naviy  mafkurani  shaqllantiruvchi,  qonun-
qoida, tamoyil va metod usullarini urganuvchi hodislar doirasidagi fandir. 
Pedagogika  fani  ijtimoiy  fanlar  tizimiga  kirib,  uzining  nazariy,  milliy  va 
amaliy asoslariga ega. 
 Pedagogikaning  nazariy  asoslari:  Pedagogikaning  nazariy  asoslari  inson 
kamolotiga  qaratilgan,  xalq  yaratgan  boy  tajriba,  ilmiy  tadqiqotta  doir  nazariy  va 
metodik 
manbalargi 
Urta 
Osie 
va 
jahon 
 
marifatparvar, 
mutafakkir 

---

olimlariningasoslariga suyangan xolda komil insonni tarbiyalash, uqitishning qonun-
qoida va tamoiyllarining umumiy qonuniyatlariga asoslanadi. 
 Pedagogikaning  milliy  asoslari:  Pedagogikaning  milliy  asosi  ta`lim-tarbiya 
muammolarini  har  bir  millatning  milliy  merosi  bilan  birga  umumbashariy, 
umuminsoniy  qadiriyatlar  bilan  bog`langan  holda  amalga  oshirishdir.  Xar  bir 
millatning  uziga  xos  meros  va  qadiriyatlariga  suyangan  holda  tarbiyashunoslik 
masala-larini  milliy  asosida  esh  avlodga  etkazish  mazmuni,  shaql,  usuli,  metod  va 
tamoyillarini milliylashtirishdir. 
 
   Pedagogika fanining maqsad va vazifasi. 
 Kelajak bugundan boshlanadi,- deydi dono xalqimiz. esh avlodni kelgusi haeti 
uni inson qilib kursatuvchi ruxiy va ma`naviy jarayonning qay maqsadga yunaltirib, 
kelib chiqadigan muhim vazifalarni bajarishiga bog`liq. Pedagogika fanining maqsadi 
tarbiyachi-Oqituvchilarning  ongli faoliyatida uz oldiga aniq maqsad quyib, uning uz 
ustida ishlashi, intilishi, izlanishi tanlangan vosita va usullarining qullanishi natijasini 
kura bilish kabi tarbiyachilik san`atini urgatishga qaratiladi. 
            Pedagogika faning maqsadi: 
Respublikamizda  komol  insonni  voyaga  etkazishning  bir    butun  holatdagi 
muammolarini hal qilish: 
Ta`lim-tarbiya  samaradorligini  tinmay  oshirish  va  dune  talabalari  darajasiga 
olib chiqish masalalariga ijodiy endoshish: 
Umuminsoniy  qadiriyat  va  milliy  madaniyatining  asoslarini  e`tiborga  olib, 
ta`lim-tarbiya mazmunini, milliy mafkurani shaqllantirib borish imkonini yaratish. 
Pedagogika-tarbiyashunoslik  qoida,  qonunlari-ni  ilg`or    tajribalar  asosida 
boyitib borish va yangi ish shaqllarini izlashga tadbirlar belgilash: 
Bulajak Oqituvchi va tarbiyachilarni voyaga etkazish masalalari: 
Uzluksiz ta`lim tizimini yanada rivojlantirish muammolarimni hal qilish: 
Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturi  ni  amalga  oshirish.  Pedagogika  fanining 
vazifalari: 
Sharq  va  G`arbda  xalq  yaratgan  xalq  og`zaki  ijodieti,  pedagogikasi, 
mutafakkir,  ma`rifatparvar,  pedagog  va  olimlarning  tarbiyashunoslikka  doir  ilg`or 
g`oyalarini urganib tahlil qilib komil inson tarbiyalash jarayonini urganish: 
Komil  inson  tarkib  toptirishning  qonuniyat,  qoida  va  zaruriy  sifatlarini 
aniqlash: 
Pedagogika-  tarbiyashunoslikdagi  ta`lim  tarbiya  nazariyasini  hozirgi  davr 
xususiy  metodikasi  bilan  uzviy  muammolarini  ishlab  chiqish  va  yangi  pedagogik 
texnologiya qonunlariga amal qilish: 
Ta`lim-tarbiya  nazariyasidagi  qoyda  qonun,  tamoyil,  metod  va  usullarini 
maktab amaliy haeti bilan bog`lab, bulajak Oqituvchilarga urgatish: 
Xalq  ta`limining  boshqarish  va  rahbarlik  masalalarini  chuqur  urganib  bulajak 
Oqituvchilarni qanday tayyorlash muammolarini hal qilish. 
                 Pedagogika metodologik  asosi. 
 Pedagogikaning  fan  sifatida  shaqllanib  borishi  ijtimoiy  iqtisodiy  zaruriyat 
mahsuli  sifatida  turli  fanlar  bilan  qadim-qadim  zamonlardan  bog`liqdir.  Olloh  eru 
osmonni yaratib insonni er yuziga uzidan xalifa etib yaratdi. Uzining mavjudligi har 
bir  ishga  qodirligini  ilmda  tengsizligini  mehru-muruvvatda  beqiesligini    bildirdi. 
Islomda ilm berishda bir- biriga bog`liq bulgan din va dune haqida tushuncha mavjud 

---

ular  alohida  tushunchalar  emasligi  Qur`oni  Karim  ta`limoti  bilan  bog`liqdir.  Shuni 
ta`kidlamoq    kerakki,  pedagogika  fanining  metologik  asosi  diniy  va  duneviy  fanlar 
tarkibida  rivojlangan.  Qur`onda    suzi  turli  xollarda  765  marta  takrorlanadi. 
G`arb faylasuf olimlari ham Islom falsafasiga suyangan holda ijod etganlar. 
Pedagogika  fani  metodologiyasining  yaratilishida  qomusiy  mutafakkir  va 
pedagoglarning  urni  diqqatta  sazovardir.  Al-Xorazmiy,  Ibn  Sino,  Abu  Rayxon 
Beruniy,  Rudakiy,  Firdavsiy,  Alisher  navoiy,  Voiz  Koshfiy,  chex  olimi  Yan  Amos 
Komenskiy,  shveytsariyalik  pedagog  Iogann  Genrix  Pestolotstsi,  nemis  pedagogi 
Adol`f  Disterverg,  rus  pedagogi  K.D.  Ushinskiy  kabilar  uz  ijodietlarida 
pedagogikaninig  metodologik  asosini  yaratib,  komil  inson  tarbiyalashdagi  qonun- 
qoidalarni asosladi-lar. Yangicha sharqona pedagogikanining metodo-logiyasi utmish 
ajdodlarimizning  barkamol  inson  tarbiyasidagi  g`oya  va  mafkurasini  mustahamlash 
va  unga  amal  qilishdir.  Pedagogika  fanining  mazmuni,  maqsadi,  vazifalari,  tamoiyl, 
usul  va  vositalari,  umuman,  har  bir  inson  uchun  zarur  bulan  tarbiyaviy  ta`sirlar 
yangicha asosiga ega bulishi kerak. 
Prezidentimiz I.A.Karimov bu borada shunday 
degan edi: 
asoslanadi: 
-Umumiy qadiriyatlarga sodiqliq: 
-Xalqimizning ma`naviy merosini mustahkamlash va rivojlantirish: 
-Insonning uz imkoniyatlarini erkin namoen qilish: 
- Vatanparvarlik (I.A.Karimov Uzbekistan uz istiqlol va taraqqiet yuli. T-Ozbekiston 
1992y 65bet). 
                   Pedagogik tushunchalar 
Pedagogika  fanida  bir-biri  uzviy  bog`langan  quyidagi  tushunchalar    mavjud: 
Tarbiya, ta`lim, ma`lumot. Tarbiya ijtimoiy haet zarur bulgan hodisalardir. Haet  va  momot>  degan  edi  Abdulla  Avloniy.  Tarbiya  yuksak  ma`naviy,  jismoniy 
barkamollik,  yaxshining  emondan  farqlash,  yuksak  insoniy  barkamollik,  yaxshining 
emondan  farqlash.  Tarbiya    kishilik  jamiyatining  hamma  bosqich-larida  rivojlanib, 
usib  avloddan-avlodga  vorsilik  vazifasini.  Lekin  har  bir  jamiyatda  tarbiyaning 
maqsadi, vazifasi, mazmuni uziga xoslik bilan farq qiladi. 
Xalq  iqtisodiy,  siesiy  va  ma`naviy  zaruriyatidan  kelib  chiqib,  esh  avlodni 
tarbiyalash  muammolari  dastlab  xalq  og`zaki  ijodieti,  pedagogikasi  ezma  edgorlik, 
pandnomalarda, tafakkur va ma`rifatparvarlikning asarlarida bosh mavzu bulib komil 
inson uchun zaruriy hodisa sifatida talqin etilgan. Halq og`zaki ijodietida tarbiya bosh 
masala  siftaida  taviflangan.  Tarbiya  va  odob,  vatanga  cheksiz  muxabbat,  adolat, 
insof, adolatsizlik, botirlik, qurqoqlik,  mehnatsevarlik, ilm, bilimdonlik kabi g`oyalar 
tarbiya  vosiasi  hamdir.  Vatan  qadirini  bilmagan  uz  qadirini  bilmas,  Vatanga  kelgan 
iymonga  kelar.  Bola  tuqqanniki  emas  tarbiyalaganniki.  Ota    g`ayratli  bulsa,  Bola 
ibratli bular. Mustaqil Ozbekiston Respublikasining milliy pedagogika fanida tarbiya-
inson  muammolari,  adabiet  ajdodlarimiz  g`oyalariga  suyanib,  quidagi  qonunlarga 
asoslanishi zarur deb hisblanadi: 
Tarbiya inson faoliyati jarayonida tartibli ta`sir  zuvchi mahsul bulib, natijasi-
ni insonning yashab turgan ijtimoiy sharoiti belgilaydi. 
Inson  kamolatining  xarakterlovchi  kuch  urtasidagi  qarama-qarshiliklarni 
mavjud-ligi uning shaxsiy haetida namoen buladi. 

---

Inson faoliyati jarayonida atrofida-gi narsa va hodisalarga qiziqishini uug`otish 
va uni e`tiqodga aylantirish. 
Tarbiya  jarayoni  eshlarni  kattalar  bilan,  kattalarning  eshlar  bilan  qonuniy 
munosabati natijasida amalga oshiriladi. 
Tarbiya  jarayonining  qonun,  qoida,  tamoyil,  metod  usullarini  pedagogikining 
tarbiya nazariyasi qismi chuqur atroflicha urganadi. 
Ta`lim 
inson 
aqliy 
kamolotini 
yuzoga 
chiqaruv-chi 
pedagogika-
tarbiyashunoslikning  bir  qismidir.  Pedagogikaning  didaktika  qismi  uni  atroflicha 
urganadi.  Pedagogik  ma`lumot  urta  va  oliy  darajali  bulib,urta  ma`lumot  maxsus 
akademik  litsey,  pedagogik  kollejlarda  bosqichli  shaqlda  beriladi.  Natijada  urta 
ma`lumot haqidagi uqish davrida olgan mutaxassisligi haqida guvohnoma beriladi. 
 
                 Pedagogika fanining tizimi 
Pedagogika fani komil insonda jahon tajribalarida sinalgan tizim bulgan bozor 
munosabatlarini  shaqllantirish,  milliy  meros,  an`analar,  milliy  va  umuminsoniy 
qadiriyatlarning boy manbalari bulgan ma`naviy-ma`rifiy tushuncha-lar haqida bilim, 
malaka hosil qilishda pedagogika-ning kup fanlar bilan aloqadorligi bilan ulug`dir. 
Pedagogika  fanlar  tizimida  etnopedagogik,  maktabgacha  ta`lim  pedagogikasi, 
maktab  pedagogi-kasi,  kasbiy  ta`lim  mehnat  pedagogikasi  jismioniy  kamolot 
pedagogikasi,  harbiy  pedagogika,  maxsus  pedagogika,  kar,  soqov  (surdo) 
pedagogika,  kurlar  (Tiflo)  pedagogika,  aqliy  jihatdan  orqada  qolgan  (oligrofeno) 
pedagogika, pedagogik mahorat kiradi. 
Pedagogika  fanining  boshqa  fanlar  bilan  aloqasi.  Pedagogika  fani  inson 
tarbiyasi bilan shug`ullanganligi sababli unga hamma fanlar kumak-lashishi tabiydir.  
Pedagogikaning metodik asosi, bilim nazariyasi va tarbiyadagi qonun-qoidalar 
bevosita falsafa fanining ta`sirida amalga oshiriladi.  
       
       Pedagogika ilmiy tadqiqot metodlari. 
 Pedagogika 
fanining 
tariyxiy 
taraqk 
milliy 
istiqlol 
mafkurasini 
shaqllantiruvchi  hal  qilini-shi  lozim  bulgan  muammolar  bor.  Pedagogika 
muammolarni  hal  qilishda    turli-tumon  tadqiqot  metodlar  mavjud.  Metod  lotincha 
m859d9s  –yul  suzdan  olingan.  Ilmiy  tadqiqot  esa  shu    metod  orqali  nazariy,  siesiy. 
Ilmiy-pedagogika  tadqiqot  metodlaridan  biror  pedagogik  muammoni  hal  qilish 
maqsadida  talaba,  Oqituvchi-tarbiyachi,  aspirant-tadqiqotyai  va  ilmiy  xodimlar 
foydalanadilar.  Ilmiy  izlonishning  dastlabki  deobochasi  adabiet-larni  urganib,  tahlil 
qilishdan boshlanadi. 
Adabiyotlarni  urganish  metodi.-    Pedagogika  Adabiyotlarni  urganish 
jarayonida  milliy  va  umuminsoniy  qadiriyatlarni  aks  ettiruvchi,  mutafak-kir  va 
ma`rifatparvar  pedagogik  olimlarning  asar-lari.  Mustaqil  Ozbekistonning  iqtisodiy, 
siesiy  va  ma`navaiyatiga  doir  Adabiyotlar,  Ozbekiston  yurt-boshisi  I.A.Karimov 
asarlari,  tadqiqot  mavzusiga  doir  pedagogik,  psixologik  tadqiqotlar,  disserta-tsiyalar 
urganiladi. 
Kuzatish  metodi  -    Kuzatish  Adabiyotlarni  urganishdan  keyin  boshlanadi. 
Kuzatishda  tadqiqotchi  biror  maqsadni  kuzda  tutib  tashkil  etadi.  Kuzatish  tezligi, 
soni,  maznzili,  vaqti,  vaziyatni  kuzatish,  materiallarni  qayd  qilish  muddati 
belgilanadi.  Kuzatish  muddatiga  kura  ikki  turga  ajraladi:  qisqa  va  uzoq  muddatli 
kuzatish,  qisqa  kuzatish  ob`ektining  kundalik  faoloiyatidagi  uzgarishlardan  ma`lum 

---

hulosalarga  kelish.  Uzoq  muddatli  kuzatish-quilgan  maqsad,  reja  va  dastur  asosida 
olib  bori-lib,  ma`lum  ilmiy,  yakuniy  hulosaga  kelinadi.  Kuza-tishning  yakuni  qayd 
qilishda  kinos`emka,  video-ezuvi,  televideniya  va  boshqa  texnik  vositalaridan 
foydalanish  mumkin.  Tug`ri  foydalanish  uquv  tarbiya  jarayonining  samaradorligini 
oshiradi, yangi ijo-diy faoliyatga boshlaydi. 
Suhbat metodi -Tadqiqot mavzusining biror tomoni eki hodisalari haqida bilib 
olish  maqsadida  ma`lum  ma`sul  shaxslar  bilan  og`zaki  savollar  berilib,  ulardan 
axborot  olish  jarayonidir.  Suhbat  metodi  jarayonida  intervyu  olish  ham  mumkin. 
Urnli,  mantiqan  yuksak  javoblar  eki  noaniq  javoblar  magnit  lentalarga  ezib  boriladi 
va tahlil qilinadi.  ezma javoblarni ommaviy ravishda yig`ib olish muddati anketa deb 
ataladi.  Anketalar ishlab chiqa-rish murakkab ilmiy jarayon. Tadqiqot natija-larining 
ishonchiligi  anketalar  mazmuniga  berilgan  savollar  shaqliga  tuldirilgan  anketalar 
soniga bog`liq buladi. 
Pedagogik  eksperiment  -  Har  qanday  ilmiy-pedagogik  tadg`ig`ot  asosidir. 
Pedagogik  eskperiment  erdamida  ilmiy  gepotezalarning  ishonchligi  tekshi-riladi, 
pedagogika  tizimlarining  ayrim  element-lari  urtasida  bog`liqlik  va  munosabatlar 
aniqlanadi. 
Tabiiy 
eksepriment 
va 
laboratoriya 
eksperimenti 
pedagogik 
eksperimentning  asosiy  turlari  bulib,  ular  kupgina  turlarga  bulinadi.  Tabiiy 
eksperiment sharoitida yangi uquv rejalari, dasturlar, darsliklar va hokazolar odatdagi 
uquv  rejimini  buzmay  turib  tekshiriladi.  Pedagogik  eksperiment-  bu  ham  kuzatish, 
lekin  u  pedagogik  jarayonining  utish  sharoitlarini  muntazam  uzgartish  munosabati 
bilan  mahsus  tashkil  etilgan  buladi.  Pedagogik  jarayon  aniqroq  urganish  uchun 
eksperimentator  uzi  tashkil  etgan  jarayonnii  kuzatadi.  U  Pedagogik  jarayoniga 
aralashadi.  Tarbiyalanuvchilar  bilan  tarbiyachi  faoliyatini  muayyan  sharoitlarini 
yaratadi. Pedagogik eksperiment dastlabki ma`lumotlarni, aniq sharoitlarini va uqitish 
usullarini  eki  tadqiq  qilinadigan  materiallarni  aniq  belgilashni,  shuningdek, 
eksperiment natijalarni har tomonlama hisobga olishni talab etadi. 
Eksperimentni  tashkil  etish  va  utkazish  belgilangan  rejaga  qat`iy  amal  qilgan 
holda  olib  borilishi  kerak.  Sharhlash  bosqichida  ma`lumotlar  yig`iladi  va  qayta 
ishlanadi.  Eksperiment  utkazish  shoshilinchilik  tamoyiliga  javob  berish  uchun 
quydagi shartlarga rioya qilish kerak, ya`ni: 
1. Tekshiruvchilar soni va tajribalar miqdorining optimal bulishi: 
2. Tadqiqot metodlarining ishonchiligi: 
3. Farqlarning statistik jihatdan ahamiyatliligini hisobga olish. 
Turli  metodlarining  uzaro  qushib  olib  borilishi  pedagogika-  tadqiqotlarning 
samarador-ligini  va  sifatini  hisoblash,  echish  qurilmalari  erdamidagi  eksperiment 
natijalarining pedagogika-ga kirib kelishi ham erdamlashadi.Odatda urtacha arifmetik 
miqdor, modda, mediana, dispersiya, tanlab olinadigan tuplam  majmuininng urtacha 
kvadratik  chetga  chiqishi,  үrtacha  olingan  qiymat  hxatosi,  belgilarni  kuzatish 
koeffitsentlari  hisoblab  chiqiladi.  Ilmiy  tadqiqot  natijalarini  amalda  qullanilishi. 
Tugallangan tadqiqot eng muhim narsa uning natijalarini amalda qullashdir. 
Uquv-tarbiya  jarayonini  takomillashtirish  usul-lari  haqidagi  bilimlarning  ortib 
borishi  bilan  ulardan  foydalanishning  faol  imkoniyatlari  urtasidagi  nomunofiqlikdan 
iboratdir. Shunday bulsa, bu ularni joriy etish yuzasidan maqsadga muvaofiq ishlarini 
olib  borishni  istisino  etmaydi.  Joriy  etish  jarayoni  pedagogik  tajribani 
takomillashtirishga  qaratilgan  faoliyat  deb  qaratilgan.  Shu  sababli  joriy  g`ilinishi 
lozim  bulgan  tavsiyalarga  yuqori  talabalar  quyiladi.  Talabalarning  ilmiy 

---

asoslanganlik  darajasi,  ular  mazmunining  aniqligi  asosiy  talabalar  qatoriga  kiradi. 
Talabalar  mazmunining  aniqligi  pedagogik-lar  bilan  oquvchilarning  muljallangan 
kuch g`ayrati mezonini tug`ri baholashni nazarja tutadi. Joriy etish butun bir tadbirlar 
kompleksi  bulib,  u  olingan  hulosalar  haqida  pedagogik  jamoitchilikni  habardor 
qilishni,  yangi  uquv  va  metodik  qullan-malar  yaratishni,  metodik  yul-yuriq  va 
metodik tavsiyalar ishlab chiqishni uz ichiga oladi. 
Maktab  hujjatlarini  tahlil  qilish  metodi-  pedagogika  hodisalarni  va  faktlarni 
tekshirishda  maktab  hujjatlarini  mukammal  va  chuqur  urganmoq  lozim.  Maktab 
hujjatlarini  tahlil  qilishda  oquvchilarning  ijodiy    aktivligi  va  mustag`illigini  uning 
iqtidorligi  hamda  ilg`or  pedagogik  tajribala-larning  umumlashtirilishi  va  joriy 
etilishini kursatgan taqdirdagina tuliq qiymatga ega buladi 
Bolalar ijodini urganish metodi- maktab oquvchilari ijodi hamda ularning turli 
tuman  ish-larini  urganish  va  tahlil  qilish  pedagogik  tad-qiqotning  samarali 
metodlaridan  biridir.  Iqtidorli  oquvchilar  aqliy  qobiliyat,  oliyjanob  ahloqiy 
qiefalari,estetik  didlari,  sinchkovliklari  va  qiziquvchanliklari  bilan  ajralib  turadi. 
Ta`lim  qonunlari  va  milliy  dasturida  pedagogika  fani  bolalar  ijodining  taraqqiy 
ettirish va takomil-lashtirishning tug`ri yullarini kursatib berishga qaratilgandir. 
Anketalar metodi- oquvchilardan surash usuli bulib, u oquvchilar jamoasining 
ma`lumotlari  tug`risidagi  keraqli  ma`lumotlarini  olish  uchun  ularning  fikrlari  va 
qarashlarini  aniqlash  uchun  va  kasbga  yullashni  belgilash  uchun  maxsus    formada 
ish-langan  bulmog`i  lozim.  Anketada  kuzlangan  maqsadga  muvofiq    savolar  bulib, 
ularni javoblaridan pedagogik natijalar kelib chiqmog`i lozim. 
Hisoblash matematikasi va kibernetika metodlari- hozirgi zamon sanoit ishlab 
chiqarishi fani va texnikasining talab hamda manfaatlari turmushda sinalgan texnika 
vositalarini,  hisoblash  matematikasi  va  kibernetika  usullarini  maktab  ishida  va 
pedagogikada qullashini talab qiladi. Pedagogika kibernetika uquv protsessini uqitish, 
bilim berish jarayonini boshqarishning alohida formasi sifatida uziga xos hususiyatga 
ega.  Shunung  uchun  pedagogik  jarayon  bilan  ishlab  chiqarish  jarayonlarini 
avtomatlashtirish  urtasida  katta  farq  bor.  Pedagogik  tadqiqotlardan  kino  ovoz 
texnikasi foto, televidenie singari texnika vositalaridan ham keng foydalaniladi. Ular 
oquvchilarning  bilish  faoliyatini  aktivlashtirishga  erdam  beradi.  Bolalar  uchun 
qushimcha rag`batlantirish omillarini hosil qiladi. Bular oquvchilar tehnatini ma`lum 
maqsadda engillashtiradi. Kursatilgan vositalarning har biri bolalarning eshini, uquv 
fani va pedagoik jarayon mukammalashtiradi. 
Milliy  dasturning  maqsadi,  vazifalari  va  uni  ruebga  chiqarish  bosqichlarida 
yangi  ijtimoiy-  iqtisodiy  sharoitlarda  ta`limni  talab  qilinadigan  darajasi  va  sifatni, 
kadrlar tayyorlash tizimininng amalda faoliyat kursatish va barqaror rivojlanish-ning 
kafolatlarini ustivorligini ta`minlovchi normativ, moddiy texnika va ahborot bazasini 
yaratish pedagogik tadqiqotni asosini tashkil etadi. 
              

---

 SAVOLLAR 
1.Pedagogika 
fani 
yaratilgan 
zaruriyat, 
sabablari 
kaysilar. 
2. Pedagogika fanining maqsad va vazifalarini   sharhlab bering 
3. Pedagogik tushunchalar, ularning mohiyati nimada. 
4. Pedagogik tadqiqotning asosiy metodlarini aytib     bering. 
5. Pedagogikaga doir Adabiyotlar ruyxatini tuzing. 
 
              ADABIYOTLAR. 
1. I.A. Karimov. Barkamol avlod Ozbekiston  taraqqietining poydevori. T-1998y 
2. Ozbekiston Respbulikasining Ta`lim qonuni. 1997y 
3. Kadrlar tayyorlash milliy dasturi. T-1997 
4.  Pedagogika  prof.A.  Munavvarovning  tahriri  ostida.  Uquv  qullanma.  Oqituvchi 
nashrieti. 1996y 
5. I.Tursunov, U. Nishonaliev. Pedagogika kursi darslik, Oqituvchi nashrieti.T-1996y 
6.  O.Hasanboeva  va  boshqalar.  Pedagogika  tarixi,  uquv  qullanma,Oqituvchi 
nasharieti. T-1997y. 
 
 

---