A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

kezinin ismi :Alma ata.» vazılıyorsa da bu, «Almalık.» kelimesinin Kalmukça kar­şılığı olan <-Almatu» d an muharref olsa gerektir.

— El içıe çaldırdı könilsiz izler -j- Bezdirdi yaşlernin könlini «özler»
4* Qaygırıp yığlar ah urub sözler 4- Yüreklerge tâ key atılgusi oq ?
4- Öbzek elin, ailesin dir buzuş
-!- Kerek Özbek khatm qızm qutqarış.

r
Nâdmı dep taşlandı köp khalın qızlar Toldırdı yaşlernin qoynm «kök közler :> Bayaqış khatun qız böte dek bozlar Nege bular üçün qarşı çare yoq ? Yavropis’den khalın alış, öy tüzüş Kelişmeydir hiç bir yaşga bu yürüş

upa hayat tarzını az çok taklit edebilen diğer bir Özbek kızıyla evlen­diği, fakat tam avrupalı olmak icap ettiğinde, bu kadının da muasır cemiyet hayatına yabancı kaldığını düşünerek boşayıp, Olga Vasilyv- na adlı bir rus karisiyle evlendiği tasvir edilmektedir. Şiirinde ise yerli ile evlenmek lüzumu ve Rııs ile evlenmenin zararlı olduğu hakkmdaki münakaşalarla meselenin halledilemediği söylenmektedir:
Yani: Nadandır diyerek çok (Özbek) kadın - kızları kenare âtıldı, bu key­
fiyet milletin kalbinde fena izler bıraktı. Gençlerimizin koynünu «gök gözler» (yani mavi gözlü rus kadınları) doldurdu, «öz» lerden (yani Özbek kızlarından) gençlerin gönülleri bezdi. Zavallı kadın ve kızlarımız annesinden ayrılmış deve yavrusu (böte) gibi inliyorlar. Haykırır, ağlar, ah diye bağırarak sözler : Neden bu işe bir çare bulunmuyor ? Yüreklerimize ne zamana kadar böyle oklar yağ- dırılacaktır ? diyor. Avurpalıdan evlenmek, onlardan aile kurmak Özbek Elini ve ailesini bozmak demektir; böyle hareket hiçbir gence yakışmaz, Özbek kadın ve kızlarım korumak lâzımdır.
Mamafih rus kadınlarıyla evlenmek henüz bulaşıcı bir hastalık ha­lini almış değildir. Birkaç yıl öncesine kadar rus mekteplerinde daha z»yade erkekler tahsil edip, kızlar az olduğundan, münevver gençler ekseriya kendi milletinden olan iimmî kızlarla evlenmiyorlardı. Şimdi ise tahsil gören türk kızları çoğalıyor. Münevverler de o nisbette kendi cinslerinden olan kızlarla evlenme meselesinde müşkülât çekmiyorlar.
Rus istilâsı zamanında Türkistanlıların ahlâkını en Ahlâk iyT öğrenenler: macar Vambery, rus seferlerine iş­
tirak eden Amerikalı Mac Gahan, Schuyîer (Skay- ler) ve alman Radloff olmuştur. Radloffım Kazakların ve Mâverâün* nehir ahalisinin ahlâkı hakkında kendisinin Sibirya hatıratına dercet- hği ^28s>) tavsifleri bugün de klâsik ehemmiyeti haizdir. Tabiî, rus istilâsı zamanının bazı hususiyetleri Radloff’u da yanlışlıklara sevketmiştir. O, Zerefşan havzasındaki Özbeklerin «Tacik ve Şart» tesirine fazlaca ka­pıldıklarını ve cesaretlerini kaybettiklerini söylerken, yanılmışîır. Bunu,