A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

Zamanımızın Bukhara Hanlığında olduğu gibi son Astarkhanlıiar çağında dahi fars dili bir nevi dinî taassubun timsali olmuştur. İslâm
-^os) CâmiM Maqâmât-i Mcıkhdûm-i A*zam, vr. 121b.
~^oîî) Aynı eser, vr. 63a.
-^I0) Muhammed Osmanov, Nogay Khrestomatyas*, s. 48 ve Hacı Abdülgaf- far, ‘Umdet İil-Tavârikh, s. 203-204: Edüge babası: Qutluqaya, b. Qadırqaya, b. İslâm Qaya, b. Qızıçı, b. Terme, b. Baba Tüklas. Bu Baba Tüklas'a ( _ır.^y tt bk. Nasıreddm Marginanî, Menâqib-i Mesâyikh-Vt-Türk, Bayazıt Umumî Kü - bk. Nasireddin Marginanî, Menâqib-i Meşâyihk İt-Türk, Bayazıt Umumî Kü^ lüphanesinde Hâlis Efendi kısmı, N. 199, vr. 26a, 156b) «Baba Tüktü Şaştı Aziz»de aenılmektedır ki, Yesevî şeyhlerinden olmuştur. Edilgenin babası Temür tarih­lerinde «Baltıçaq» dır, ki Temür melik bn. iris Hanın beğlerbeği imiş, bk. Barthoid «Otets Edigeya» İzvestiya Tavriçeskago Obşç. isteriyi, arkheol i etnograjiyi. noV. seria t. I, 1927, s. 1.
dininde âdeta «bid’at» tanılmağa başlıyan türkçe risalelerden ztyade. farsça «Çarkitap» (Çahâr Kitâb) gibi eserlerden öğrenmenin sevapta olduğu daha ozaman söylenmiştir. Umumiyetle fikir hayatında turk dili bir nevi realizmi, sâdelik ve açıklığı; farsça ise anlaşılmaz tasavvuf edebiyatını, tekellüflü müphemliği temsil etmişlerdir. Özbek hanlım dünyayı dinden ayrı idare etmek, dinde sadeliğe; riyazi ilimlere, tıbba, coğrafyaya tarih ve siyasiyata taraftar olmuşlardır. Tacik şehirleriyle bilginleri ve Özbek uruk beğleri, şeriat ve iskolastik hâmılerı kesilmiş­ler ve bu cereyan gittikçe kuvvetlenmiştir.
8
18. inci Asrın Son Yarısıyla 19. nucu
Asrın Vekayii

1. 
   8. inci asrın Türkistanında mühim olaylardan biri. Kadir Şah ve Nadir Şahın Cenubî Türkistânı istilâsı; Yj^lyınun Türkmenler neticesinde Batı Türkistandaki eski Çingizli sülale­lerinin düşmesi ve uruk başkanlarınıh tagallübün- den ibaret olan ufak beğİiklerin kurulmasıdır. Nadir Şah. şimdiki Türk- menistânın ■ İrana tâbi bölümünde «Muhammedâbâd» (Deregez) ya­kınında «Şilgân» (=Destcerd) köyünde doğmuş bir türkmendir. I 7.ncı