A toshmatov, sh sh. Magzumova

Ehtimolli asoratlar.
Miorelaksantlami qoilanmaganda, suyaklar chiqishi, (xususan pastki 
jag') va naysimon suyaklar sinishi yoki umurtqa pog'onasining kompres- 
sion sinishi kuzatilishi mumkin.
134

---

ETT o ‘tkazish uchun qarshi ko'rsatmalar: isitmali kasalliklar, yurak- 
qon tomir tizimi kasalliklari, glaukoma, bosh miyaning organik kasalliklari.
ETT o'tkaziladigan xonada quyidagi asboblar bo'lish kerak: og‘iz 
tutqich, tiltutqich, adapter bilan laringoskop, intubatsion naychalar, 
bundan tashqari sun’iy nafas olish apparati, tonom etr, qusiq massalami 
yig'ish idishi. Dori vositalari: adrenalin, kordiam in, kofein eritmalari 
bo'lgan ampulalar.
BEM ORLAR BILAN AUTOGEN M A SH Q
(AUTOTRENING) U SU LID A M A SH G ‘ULOTLAR 
0 ‘TKAZISH
Autotrening m ashg‘ulotlaridan aw al, bem orni um um iy qoidalar 
bilan, prinsiplari bilan, usulning ahamiyatlari bilan tanishtirish kerak. 
Shuni esda tutish lozimki, autotreningni qo'llash samaradorligi ko‘p 
jihatdan bemorning emotsional tayyorgarligiga bog‘liq bo'ladi.
Usui har biri 3-5 kundan 2 haftagacha vaqt davomida o'zlashtirilishi 
kerak bo‘lgan 6 ta m ashqdan iborat va ular sutkasiga 2 m ahaldan 
takrorlanadi: ertalab uyg‘ongandan so‘ng va kechqurun uyqudan aw al. 
M ashqlaming davomiyligi 10-20 daqiqa. Agar chaqirilgan hissiyotlar 
oson va tez yuzaga keladigan bo‘lsa, mashq o'zlashtirilgan hisoblanadi.
Mashg'ulotlarga kirishishdan aw al, tinchlanish va diqqatni jamlash, 
o'zida mashq bajarishga bo'lgan xohishni chaqirish, barchasini jiddiy va 
diqqat bilan bajarish zarur. So'ngra quyida taklif qilingan holatlardan 
birini egallash lozim.
Yotgan holat: chalqancha yotgan holda, qo'llar tana bo'ylab, tirsak 
bo'g'inlarida biroz bukilgan, kaftlar pastga qaragan; oyoqlar kerilgan, 
tizzalar va oyoq panjalari tashqariga burilgan.
0 ‘tirgan holat (“aravakash holati”): stulga uning o'tirg'ichlariga 
teginmagan holda o'tirib, tana bir oz oldinga egiladi, bilaklar erkin holatda 
sonlar ustida, qo'l kaftlari bir-biriga tegmagan holda sonlar orasida osilib 
turadi; bosh erkin holatda ko'krak tomonga osilgan. Tanlangan holatni 
egallagach, ko'zlar yumiladi, tananing barcha mushaklari bo'shashtiriladi. 
So'ng xayolan 1-2 marta diqqatni jamlash formulasi qaytariladi:
“Diqqat!
Men diqqatimni to'liq ravishda o'zimga jamlamoqchiman.
Begona fikrlar meni chetlab o'tadi va ongimga yetib bora olmaydi.
Men hech narsa haqida o'ylamayman. Men butunlay o'zimga diqqatimni 
jamlaganman.
M en tinchlanganm an”.
135

---

Shu kabi tayyorlovchi kirish qismidan so'ng mashg'ulotlami bajarishga 
o'tish mumkin.