A toshmatov, sh sh. Magzumova

Psixiatriya xizmatida tezkor yordam talab qiluvchi holatlarda
hamshira kuzatuvi, hamshira ishtiroki va parvarishi bayonnomalari
Bemor muammolari
Hamshira choralarining turlari
1. Produktiv aloqa 
yo'qligi va dezoriyen- 
tirovka bilan nam oyon 
bo'lgan ekzogan zarar- 
liklar oqibatida ong bu­
zilishi (BM J, intoksi­
katsiya, infeksiya va 
h.k.).
1. Kuchli nazorat.
2. H am shira kundaligida bem or holatini, 
oziqlanishi, hojat chiqarishi, zaharlanishlarini 
bayon qilib borish.
3. Yotoq to'shaklari va kiyimlarini o 'z vaqtida 
almashtirib turish.
4. Iliq suvga spirt, uksus qo'shib, gigiyenik 
artishlar bajarib, quruq holatigacha artishlar.
5. Yotoq yaralari va pnevmoniyani oldini olish 
(k am fo r sp irt b ilan a rtis h , b e m o r h o la tin i 
o'zgartirib turish, massaj).
6. O g'iz bo'shlig'ini parvarish qilish: kuniga 
2-3 m arotaba 2-4% bor kislotasi bilan yoki 3% 
vodorod perekisi bilan chayish, keyin quruqlay 
artib glitserinda buraning 7% eritmasi bilan artish 
(stomatitning oldini olish). Yasama tishlami yechib 
1% natriy bikarbonat yoki kaliy permanganati 
eritmasi bilan og'iz bo'shlig'ini chayish.
7. K o'zlarni fiziologik eritm a yoki furatsilin 
eritmasi bilan chayish.
8. M ajburan zond orqali yuqori kaloriyalik 
ovqat bilan oziqlantirish.
9. Lozim bo'lsa, tozalash klizmasini bajarish 
va peshobni kateter orqali chiqarish.
10. Shifokor ko'rsatm alarini bajarish.
2. Bog'lovsiz fikrlash 
va tajovuzkor impulsiv 
harakatlar bilan nam o­
yon bo'lgan ong xira- 
lash ish i: n u tq h a ra - 
katchanligi qo'zg'alishi 
(psixom otor); gallut- 
s in a ts iy a la r vasvasa, 
paniqa, depressiv aji- 
ta tsiy a , g eb efren iy a, 
maniyavah.k.
1. Kuchli nazorat.
2. Bemorni holati haqida darhol shifokorga 
m a’lum qilish.
3. Sanitarlar va intizomli bemorlarni yor- 
damga chorlash.
4. Bitta sanitar bemorni oldi tomonidan ikkita 
boshqasi esa orka tom onidan o'zlarini ko'rpa- 
yostiqlar bilan himoyalagan holda qisib olishadi. 
Bemorni orqasidan turib bo'ynini bilaklar bilan 
bo'g'ish kerak (bo'ynini prostina bilan bo'g'sa ham 
b o 'lad i). M aqsad — uyqu arteriyasini qisib, 
tinchlantirish.
119

---

5. Bemorni keng fiksatorlar bilan yotoqqa 
bog‘lab qo'yish.
6. Shifokor ko'rsatmasiga binoan mushak 
orasiga aminazina 2.5% -4.0, galoperidola 0.5% 
2.0, dikordiamina 2.0 yuborish.
3. Turli sabablar 
o q ib a tid a o v q a td a n
bosh tortish: katatonik 
s tu p o r, n e g a tiv iz m , 
vas-vasa (zaharianish, 
o ‘zini ayblash g‘oya- 
lari), bemorga ovqatla- 
nishni man qilayotgan 
buyuruvchi gallutsi- 
natsiyalar.
1. Kuchli nazorat.
2. Bemor bilan psixologik aloqa o'rnatish.
3. Ovqatdan bosh tortish sababini aniqlash.
4. Bemorni ovqat yeyishga ko‘ndirib ko‘rish.
5. B e m o r is h o n g a n k ish i to m o n id a n
ovqatlantirilishi lozim.
6. Shifokor ko'rsatm asi b o ‘lganda ochlik 
hissini kuchaytirish uchun och qoringa 4-16 ED
insulin qilish.
7. Zond orqali sun’iy oziqlantirish.