A toshmatov, sh sh. Magzumova

absanslar
(eski 
nomi — kichik tutqanoqlar) deb nomlanadi. Absanslar (fransuzchadan 
absence —
ongning yo‘qligi) oddiy va murakkab bo'lishi mumkin. Oddiy 
absans uchun qisqa vaqt — 2-15 sekund davom etish xos bo'lib — ong 
yo'qoladi, bemor bir nuqtaga tiqilgan holda qotib qolgandek ko'rinadi, 
tutqanoq to'xtagandan so'ng esa o'z ishini davom ettiraveradi. Murakkab 
absanslarda qisqa vaqtli ong yo'qolishiga qo'shimcha tarzda umumiy tonusning 
yo'qolishi (atonik absans) — bunda bem or o'tirib qoladi yoki, asta-sekin 
yiqiladi, ba’zida esa tanasini orqaga tashlab, ko'zlarini yuqoriga qaratadi 
(gipertonik absans), yoki vegetativ buzilishlar (vegetativ absans) kiradi.
Fokal epileptik tutqanoqlar.
Fokal epileptik tutqanoq xurujlari, 
shuningdek, Jekson tutqanoqlari deb nomlanib (uni yozib qoldiigan muallif 
nomi bilan), tananing biron sohasida yoki tananing yarmisida (qo‘l, oyoq, 
chaynov, ko‘z harakatlantiruvchi mushaklar va h.k.) tonik yoki klonik 
tutqanoqlar shaklida kechadi. Tutqanoqlar vaqtida ong saqlanadi.
Fokal tutqanoqsiz epileptik xurujlarga sezgi buzilishli tutqanoqlar — 
tananing ma’lum qismida qisqa vaqtli sezgi buzilishlari; vegetativ — tananing 
turli sohalarida qisqa vaqtli ter ajralishining kuchayishi yoki qon tom ir 
reaksiyalarining o'zgarishi; ruhiy - qisqa vaqtli paroksizmal gallutsinator, 
psixosensor buzilishlar kiradi.
Vaqtinchalik ruhiy buzilishlar. Bu epilepsiya uchun xos bo'lgan ikkinchi 
guruh buzilishlardir. Ularga disforiyalar, ongning nam ozshom simon 
buzilishlari va cho'zilgan epileptik psixozlar kiradi.
76

---

Disforiyalar
soatlab, ba’zida kunlab davom etadi va sababsiz qahr g'azabli- 
qayg'uli kayfiyat xurujlaridan iborat bo ‘ladi. Bu davrlarda bemorlarning 
kayflyatlari buzuq, qovoqlari solingan, tajang, agressiv xatti-harakatlarga 
moyil va bunda ular uchun arzimagan sababning o ‘zi kifoya bo'ladi. 
Disforiyalarda ong, odatda, buzilmagan, amneziya kuzatilmaydi.
Epilepsiyada namozshom simon holatlar am bulator avtom atizm lar 
shaklida (som nam bulizm , trans) yoki gallutsinator-vasvasa variantida 
o ‘tishi mumkin.