A. P. R im k ev ic h

3 0 3 ’.  M assasi  10  kg b o ‘lgan  ta x ta   u zu n lig in in g   ^   qism iga
ten g   m aso fad a  tirab   q o ‘yilgan.  T ax ta n i  m u v o z a n a td a   tu tib  
tu rish   u c h u n   u n in g   k alta  u ch ig a  tax tag a  p e rp e n d ik u la r  b o ‘l- 
g an  q an d a y   k u ch   q o ‘yish  lozim ?
3 0 4 .  U zunligi  12  m  b o ‘lgan x odani  u n in g  y o ‘g ‘o n   u ch id an  
3  m   m asofaga  q o ‘yilgan  tag lik d a g o riz o n ta l  vaziyatda  m u v o - 
z a n a tla sh   m u m k in .  A gar  taglik  x o d a n in g   y o ‘g ‘o n   u c h id a n  
6  m   m asofaga  q o ‘yilsa  va  in g ich k a  u c h ig a   m assasi  60  kg 
boM gan  ish c h i  oM irsa,  x o d a   y a n a   m u v o z a n a td a   boM adi. 
X o d a n in g   m assasini  an iq lan g .
3 0 5 .  U zunligi  10  m  va  m assasi  900  kg boMgan  rels  ikkita 
p arallel  tro sd a   koM arilm oqda.  A gar  tro sla rn in g   biri  relsning 
b ir  u c h ig a ,  ik k in ch i  tro s  esa  b o sh q a   u c h id a n   1  m   b eriga 
m a h k a m la n g a n   boM sa,  tr o s la r n in g   ta r a n g la n is h   k u c h in i 
to p in g .
3 0 6 .  M assasi  200  kg  va  u zun lig i  5  m   boMgan  t o ‘singa 
u ch larin in g  b irid an   3  m   m aso fad a  250  kg  m assali  yu k  osilgan. 
T o ‘sinning uchlariga ta y a n c h la r q o ‘yilgan.  H a r qaysi ta y a n c h - 
ga  ta ’sir  etad ig a n   b o sim   k u ch i  q an d a y ?
3 0 7 .  M assasi  10 kg va  uzunligi  40 sm  boMgan  steije n n in g  
u ch larig a  m assalari  40  kg  va  10  kg  boMgan  y u k lar  osilgan. 
S te ije n   m u v o z a n a td a  tu rish i u c h u n   u n in g  q ay e rid an   ta y a n c h - 
ga  q o ‘yish  lozim ?
3 0 8 .  M assasi  2 , 1 1 boMgan q u v u m in g  uzunligi  16 m .  Q uvir 
u c h la rid a n   4  va  2  m   m aso fa d a  jo y lash g an   ik k ita  tag lik d a 
y otibdi.  Q u v u m in g   u  yoki  b u   u c h id a n   b iro z  koMarish  u c h u n  
u n in g   h a r  b ir  u ch ig a  navbati  b ilan   q a n c h a d a n   m in im al  kuch 
q o ‘yish  lozim ?
3 0 9 . V alning   m assasi  10  kg,  shk iv ning   m assasi  20  kg, 
> 4 5 = 1   m ,  5 C = 0 , 4   m   boM sa,  /4  va  5   p o d s h ip n ik la r g a  
(5 5 -  rasm )  t a ’sir  qiluvchi  k u c h la r  n im ag a  teng?
1  U s h b u   p a r a g r a f d a g i  b u   v a   b u n d a n   k e y in g i  m a s a la l a r d a ,  a g a r  
a lo h i d a   g a p i r i l m a g a n   b oM sa,  q a r a l a y o tg a n   j i s m l a r   ( b a l k a ,  r e ls , 
q u v u r   v a   s h u   k a b ila r )   n i  g o r iz o n ta l  jo y la s h g a n   d e b ,  ogM rlik  k u c h i 
e s a  ji s m n in g   o ‘rta s ig a   q o ‘y ilg a n   d e b   h is o b la n g .
50

---

55 -  rasm .
5 6 -  rasm .
A
0  
A
С
5 7 -  rasm .
5 8 -  rasm .
3 1 0 . 
V a ln in g   m assasi  7  kg,  sh k iv n in g   m assasi  28  kg, 
/4 5 =  70  sm ,  B C =   10  sm  b o ‘lsa,  valning A   va  В   p o d sh ip n ik - 
larga  (5 6 -  rasm )  k o ‘rsatadigan  b o sim   k u ch lari  n im ag a  teng?
3 1 1 * .  M assasi  40  kg  b o ‘lgan  ta x ta n i  ishchi  sh u n d a y  tu tib  
(k o ‘ta rib )  tu rib d ik i,  tax ta  g o rizo n ta l  y o ‘n alish   bilan  30° b u r- 
c h a k  tashkil  qiladi  (5 4 -  rasm ga  q aran g ).  Ishchi  shu  vaziyatda 
ta x ta n i  q a n c h a   k u c h   b ila n   tu tib   tu ra d i  (bu  k u c h   tax tag a 
p e rp e n d ik u la r  y o ‘n alg an   d eb  o lin g )?  T a y a n c h n in g   reaksiya 
k u ch in i  (m o d u li  va  y o ‘n alishi  b o ‘y ich a)  toping.
312*.  U zunligi  60 sm  va m assasi  0,4 kg b o ‘lib,  О  nuq tag a 
s h a r n ir li  m a h k a m la n g a n   va  A D   i p   b ila n   tu tib   tu r ilg a n  
A O   sterjen  shu  ip   b ilan   45°  b u rc h a k   hosil qiladi  (5 7 -  rasm ). 
В   n u q ta g a   m assasi  0,6  kg  b o ‘lgan  yuk  osilgan  ( /4 5 = 2 0   sm ). 
Ip n in g   tara n g lik   k u c h in i  va  О  n u q tad ag i  reaksiya  kuch in i 
to p in g .
3 1 3 .  B ug1  q o z o n in in g   (5 8 -  rasm )  saqlagich  k lap an i  b u g 1 
bosim i p  b o ‘lganda och ilish i  lozim .  K lapan y o p ad ig an  tesh ik - 
ning  yuzi  5  ga  teng.  A gar  g o rizo n ta l  steijen   m   m assaga  va 
O B =  I  u zu n lik k a  ega  va  /4 0  = 0 ,2 5 /  b o ‘lsa,  m assasi  M   b o ‘l- 
g an  С yukni  aylanish  o 'q id a n   q an d a y   m asofaga jo y lash tirish  
lozim ?

---

59 -  rasm .