A. P. R im k ev ic h

0 ‘zaro  b o g iiq   jism lam in g  harakati
273.
  Q o ‘zg‘alm as blok  orq ali  o ik a z ilg a n   sh n u rg a   m assa­
lari  0,3  va  0 ,2   kg  b o i g a n   y u k la r  o silg an .  Y u k lar  q a n d a y  
te z la n is h   b ila n   h a ra k a tla n a d i?   H a ra k a t  v a q tid a   sh n u rn in g  
ta ra n g la n ish   kuchi  q a n d a y   b o ia d i?
274.
  Q o ‘zg‘alm as  b lo k   o rq a li  o ik a z ilg a n   ip g a   m assasi 
/77 va  2  m  b o ig a n   y u k lar osilgan.  Agar:  a )  m assasi  k a tta  yukni 
kaft  b ilan   tu tib ,  sistem a  h a ra k a tla n tirilm a y   tu rilsa;  b)  kichik 
m a ssa li  y u k   tu tib   tu rils a ;  d )  s is te m a   b o ‘s h a tils a ,  ip n in g  
ta ra n g la n ish   kuchi  q an d a y   b o ia d i?
275.
 Q o ‘zg‘a lm a s  b lo k   o rq a li  o ik a z ilg a n   ip g a  m assasi 
0,3  va 0 ,3 4  kg b o ig a n   y u k lar osilgan.  H a rak at b o sh lan g an d a n  
2  s  o i g a c h   h a r qaysi  yuk  1,2  m   d an   y o i   o i d i .   T ajrib a  m a i u -  
m o tla rig a  q a ra b   erk in   tu sh ish   tezla n ish i  k attaligini  toping.
276.
  M assasi  27,2 t b o ig a n  verto ly o t  m assasi  15,3  t  yukni 
tro sla rd a   y u qoriga  vertikal  ravishda  0 ,6   m /s 2  tezla n ish   bilan 
k o ia r m o q d a .  V e rto ly o tn in g   k o ia r is h   k u c h in i  va  y u k n in g  
v erto ly o tn in g   tirk a m a   m ex an izm ig a  t a ’sir  q ilad ig an   ku ch in i 
to p in g .
2 7 7 .  M assasi  100  t  b o ig a n   m an y o v r  teplovozi  h a r  b iri­
n in g   m assasi  50  t  b o ig a n   ikkita  vag o n n i  0,1  m /s 2  tezlanish 
b ilan   to rtib  b o rm o q d a .  A gar h arak atg a q arsh ilik   koeffitsiyenti 
0,006  ga  te n g   b o is a ,  te p lo v o zn in g   to rtish   k u ch in i  va  ilgak- 
larin in g   ta ra n g la n ish   k u ch in i  toping.
278.
 T in c h   holatdagi 400 g m assali ta x ta c h a   100 g  m assali 
yuk  t a ’sirid a  2 s d a  8  sm   y o i n i   o ‘ta d i  (4 3 -  rasm ).  Ish q alan ish  
koeffitsiy en tin i  top in g .
4 3 -  rasm .
45

---

II
□
т
44 -  rasm .
4 5 -  rasm .
2 7 9 * .  E lektrovoz  n  ta   b ir  xil  v ag o n d a n   ib o rat  sostavni 
a  tezla n ish   b ilan   to rtib   b o rm o q d a .  A gar  h a r  qaysi  v ag o n n in g  
m assasi  m,  q arsh ilik   koeffitsiyenti  ц  boMsa,  k -  vagon  bilan 
(sostav  b o sh id a n   h iso b la g a n d a )  ( k   +  1 ) - v ag o n   o ‘rtasid ag i 
ilgakning  tara n g lan ish   ku ch in i  toping.
2 8 0 * . A gar  m  =  1  kg  va  ish q alan ish   k oeffitsiy en ti  p  = 0 ,2 
boMsa,  4 4 -  rasm dagi  sistem a  q an d a y   tezla n ish   b ilan   h a ra k a t­
lanadi?  1  va  II jism n i  b o g lo v c h i  ip n in g   tara n g lik   k u ch i  F,x, 
II  va  111 jism ni b o g lo v c h i  ip n in g  taranglik  ku chi  Ft2  qanday?
281 *. Agar Zz = 60,  / =  1  m ,  /и = 0,5  kg,  p  = 0,25  (45-  rasm); 
m  b ru so k k a  ta ’sir  q iluvchi  ish q alan ish   kuchi  q a n c h a ,  yu k lar 
q a n d a y   tezlan ish   b ilan   h a ra k a tla n a d i  va  ip n in g   tara n g lan ish  
kuchi  q an d a y ?  M asalani  M   m assan in g   quyidagi  q iy m atlari 
u c h u n   h a m   y e c h in g :  a )   0,1  kg;  b)  0 ,2 5   kg;  d )   0 ,3   kg;
e)  0,35  kg;  0  0,5  kg.