[a, o, u, uh, s, va], lekin xatda ular o'nta harf bilan ko'rsatilgan a, o, u, uh, s, i, e, yo, yu i


Qattiq: [b], [c], [g], [d], [g], [h], [k], [l], [m], [n], [p], [p], [s], [t], [f], [x], [c], [w]



Download 0,59 Mb.
bet3/8
Sana13.07.2022
Hajmi0,59 Mb.
#790370
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
Fonetik tahlil

Qattiq: [b], [c], [g], [d], [g], [h], [k], [l], [m], [n], [p], [p], [s], [t], [f], [x], [c], [w].
Yumshoq: [b '], [c '], [g '], [d '], [h '], [d '], [k '], [l '], [m '], [n ' ], [n'], [p'], [s'], [t'], [f'], [x'], [h'], [u'].
Fonetik tahlilda yumshoq tovushlar [‘] belgisi bilan belgilanadi.
Was, ball - bu so`zlardagi b, l undoshlari yaxlit. Bili - bu so`zdagi b, l undoshlari yumshoq talaffuz qilinadi.
Odatda undosh tovushning yumshoqligi quloq bilan osongina ajralib turadi.
Undoshning yumshoqligi qoʻshimcha artikulyatsiya – tilning oʻrta qismining qattiq tanglayga koʻtarilishi orqali hosil boʻladi. So'z oxirida undoshlarning yumshoqligi yanada aniqroq eshitiladi, chunki u ko'pincha so'zning ma'nosini farqlash vositasi bo'lib xizmat qiladi: po'lat - po'lat, edi - haqiqat, bo'lish - stan, qovurish - issiqlik.
Rus tilidagi ts va jarangli zh, sh undoshlari har doim qattiq, h, u xirillagan undoshlar doim yumshoq.
Q dan keyin yumshoq belgi hech qachon yozilmaydi (barmoq, quduq, bodring) va w, w, shuningdek h, u xirillagandan keyin ba'zan yumshoq belgi qo'yiladi, lekin oldingi undoshning yumshoqligini bildirmaydi, lekin so'zlarning turli grammatik shakllarini ko'rsatish - jins , raqamlar, nutq belgilarining bir qismi (tun, sichqoncha, kesish, bulutlar).
Yozuvda undosh tovushlarning yumshoqligi (shivillashdan tashqari) ikki yo'l bilan ko'rsatiladi:
1) so‘z oxirida yoki uning o‘rtasida ikki undosh orasiga l qo‘yilishi - po‘lat, kun, haqiqat, lug‘at, kaptar, konki, kanop, pul, qishloq, harf;
2) undosh harflardan keyin qo‘yilishi va, e, e, u, i; bu harflardan oldin barcha undosh tovushlar (shivirlash va "c" dan tashqari) yumshoq talaffuz qilinadi, garchi ularning yumshoqligi yumshoq belgidan oldingi kabi aniq eshitilmasa ham - urish, byuro, amaki, kamroq, kulrang.
Ikki undoshli baʼzi soʻzlarda birinchisi sekin talaffuz qilinsa, undan keyin yoziladi - juda, iltimos, xirmon, nikoh kabi.
Boshqacha aytganda, birinchi undoshning yumshoqligi eshitilsa-da, b (yumshoq belgi) yozilmaydi - erta, mason, uchi.
Yumshoq undosh tovushlarni yumshatishdan tashqari, undosh va unli tovush o'rtasida turganda tovushlarni ajratish uchun ham yumshoq belgi qo'llaniladi (oila, bo'ron, urish)
b-p, v-f, g-k, d-t, w-w, s-s - ovozli karlik uchun juft undoshlar.
l, m, n, p, d - juftlanmagan jarangli undoshlar.
x, c, h, u - juftlanmagan kar undoshlar.
h, u, d har doim yumshoq undoshlar.
w, w, c har doim qattiq undoshlar.
f, w, h, u - shivirlash.

Download 0,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish