A. N. Valiyev, B. R. Haqberdiyev, N. X. Gulomova, Z. A. Boboyeva

3-bosqich. Val diametri bo'yicha aylana chiziladi (DB]=25 mm;
DB =30 mm). Shponka ariqchasidagi bsh, tj masofalaming o ‘lchamlari
chizm achilik m a’lumotnomasidan olinadi va uning proyeksiyalari
bajariladi. G‘ildirakdagi val uchun teshikda faskalar bajariladi. Shponkali
birikmaga mahalliy qirqim beriladi (8.30-rasm, v).
4-bosqich. Silindrik tishli g ‘ildirak chizmasida chiziqlar mos ravishda
qalinlashtiriladi, ya’ni tish cho‘qqilarining aylanasi asosiy yo‘g ‘on tutash
chiziqda, b o iu v ch i aylana ingichka shtrix-punktir chiziqda chiziladi.
Botiqlar aylanasi qirqimda asosiy y o ‘g ‘on tutash chiziqda, profilida esa
ingichka tutash chiziqda tasvirlanadi. G ildirakning boshqa ko‘rinarli
elementlari ham asosiy yo‘g ‘on tutash chiziqda chiziladi va chizma taxt
qilinadi (8.30-rasm, 
g).
8.1 -jadvalda silindrik tishli uzatmaga oid grafik vazifa uchun variantlar
keltirilgan.
Konus tishli g ild ir a k va uzatmalar. Agar vallaming o ‘qlari biror
burchak ostida kesishsa, aylanma harakat konus tishli g ‘ ildiraklar vositasida
uzatiladi. Konussimon tishli gildirak tishi to‘g ‘ri doiraviy kesik konus
shaklida b o iib , uning tishlari silindrik gildirak tishlaridan farq qiladi.
Tishlarning balandligi, eni va boshqa parametrlarining oichamlari konus
uchiga yaqinlashgan sayin sekin-asta kichrayib boradi. Shuning uchun
tishning moduli va boshqa parametrlari uzunlik bo‘ylab o ‘zgaruvchan
kattalikdir.
8.1-jadval
Silindrik tishli uzatmaga oid variantlar
Variantlar
m
h
h
D „
DBI
Variantlar
m
zi
▼
*•2
D B,
d
B2