A n V a r c h o r iy e V

1 
Kaykovus.
Qobusnoma. Toshkent, 1994, 32-bet.
Oksha asar, 32-bet.
Ocsha asar, 34-bet.
0 ‘sha asar, 32-bet.
0 ‘sha asar, 27-bet.

---

0
‘rta asr musulmon faylasuflarining inson to ‘g‘risidagi fikr- 
mulohazalari xazinasiga xorazmlik mashhur tabib Ismoil Jur- 
joniy1 ham munosib hissa qo‘shdi. Chunonchi, «Zahirayyo Xo- 
razmshohiy» asarida u inson tanasini vujudga keltirgan, ya’ni 
tanani butunga birlashtirib turgan mayda zarrachalar haqida fikr 
yuritgan.
Ismoil Juijoniyning «Zahirayyo Xorazmshohiy» asarida tas- 
virlanishicha, odam tanasi mayda moddalardan va shakllardan 
iborat. Har bir modda kichik elementlardan tashkil topgan. Odam 
tanasida o'sha kichik elementlar bir-biriga qarama-qarshi joylash- 
gani uchun ham ular orasida hamisha ziddiyatlar vujudga keladi. 
Ziddiyatlarning mavjud bo'lishi modda ichidagi elementlarning 
bo'linib ketishiga bo'lgan uzluksiz intilishidan dalolat beradi. 
Ammo odam tanasidagi o'sha kichik elementlarning bo'linib 
ketishiga to'sqinlik qiladigan barcha elementlarni o'z holatida ushlab 
turadi, uning ichidagi elem entlar orasida o'zaro aloqadorlikni 
ta ’minlaydi.
Ismoil Juijoniyning fikriga ko'ra, butun borliq to 'rt unsur- 
dan: tuproq, suv, havo, olovdan tashkil topgan. Xuddi o'sha 
unsurlar inson tanasida ham mavjud. Mabodo, inson tanasidagi 
o'sha to'rt unsur orasidagi muvozanat buzilsa turli kasalliklar 
kelib chiqadi. Xuddi shuning uchun ham inson tanasida vujudga 
kelgan turli kasalliklarni davolamoq uchun o'sha tananing o'zi 
nimadan tashkil topganini yaxshi bilish zarur. Insonning tana­
sida sodir bo'layotgan o'zgarishlar, shubhasiz, uning mijozi 
(temperamenti) bilan bevosita bog'liq. Mijoz esa harm onlar 
ta ’sirida shakllanadi. Inson mijozi uning butun umri davomida 
o'zgarib turadi.