A. N. Norchayev, T. B. Sadikov, M. Z. Nurfayziyeva mintaqaviy turizm

II. Orol va Orolbo‘yi rayoni ekologik inqirozli ekoturistik hudud bo‘lgani uchun ham unda yuzaga kelgan ekologik inqiroz holati asosiy ekoturistik obyekt bo‘lib hisoblanadi. Ekoturistik marShrutlar bir paytning o‘zida ham Orolning qurilgan, ham uning ta’sirida turgan Orol atrofi hududlarini qamrab olishi zarur.

Ekoturlar nafaqat trekking (piyoda) yoki tuya va otlarda, balki samolyot va vertalyotlar orqali ham amalga oshirish lozim. Zero u masofadan turib katta va tekis maydonni yuqoridan turib vizual kuzatish imkoniyatini beradi. Orol dengizining shimoliy g‘arbiy qismida joylashgan va kundan kunga kattalashib borayotgan Borsakelmas oroli insonlarni atrof tabiiy muhitga salbiy ta’sirini aks ettiruvchi ekoturistik obyektdir. Unda Qozog‘iston Respublikasi Borsakelmas qo‘riqxonasi tashkil qilgan.

III. Amudaryo rayoni. Amudaryoning o‘zaniga yaqin har ikkala sohillarida to‘qayzorlar mavjud bo‘lib, ular ekoturlar uchun juda qiziqarli noyob landshaft ko‘rinishlardan bo‘lib hisoblanadi. Quyi Amudaryoning o‘ng sohilida to‘qay langshaftidagi qushlar va hayvonlarni muhofaza qilish uchun Badayto‘qay qo‘riqxonasi tashkil etilgan. Unga ma’rifiy-ma’naviy maqsadda tashrif buyurishni uyushtirish mumkin. Ornitafaunani saqlash uchun Xorazm buyurtmaxonasi tashkil etilgan. Bulardan tashqari Qizilqumning g‘arbiy qismida, Amudaryoning o‘ng qirg‘og‘ida, kembriy va kembriygacha burmalangan tog‘ jinslari ochilmalaridan

87
iborat, balandligi 485 metrlik Sulton Uvays tog‘lariga ekoturlar uyushtirish mumkin.

Amudaryo rayonida O‘zbekistonning ko‘hna shaharlaridan biri Xorazm joylashgan.

Xorazmdagi arxitektura yodgorliklari tarixiy turizm markazlaridan biri hisoblanadi.

Ekoturlarni tarixiy turlar bilan kompleks olib borish tavsiya etiladi.

IV. Qizilqum rayoni cheksiz qumliklardan iborat bo‘lsada, lekin boy o‘simlik va hayvonot olamiga ega. Bu yerda yo`l relef shakllari – qum marzalari, do‘ng qumliklar faqatgina Sh yerga xos bo‘lgan go‘zal tabiat manzaralariga ega. U “sahro kemasi” — tuyalarda ekuskursiyalar uyushtirish ekzotik turizmni eslatadi.

1971- yilda tashkil etilgan va 10.3 mingga maydonda joylashgan Qizilqum davlat

qo‘riqxonasida to‘qay va cho‘l landshafiga xos bulgan o‘simlik va xayvonlarni muhofaza etadi. Ekoturistik obyektlardan biri bulgan qo‘riqxonada buxoro bo‘g‘usi (xongul), tung‘iz, qirgovul, echkemar, jayron, qum charxiloni, turkiston kobrasini va xattoki, Prajivalskiy otlari saqlanadi. Ko‘rkam tabiat o‘rtasidagi ovullarda mehmon bo‘lib, yulduzli osmon ostida kechani o‘tkazish sayyohlarga zavq bag‘ishlaydi. Qizilqumda bahor oylarida kishilarga estetik zavq berib, xordiq chiqaradigan chiroyli gulli o‘simliklar – lola, chuchmoma, yeremurus, lolaqizg‘aldoq, boychechak kabilar o‘zgacha go‘zallik kasb etadi. Qizilqum rayoni yilning barcha fasllarida ajoyibdir. Tuyalar karvoni esa unga yanayam ekzotik tus beradi, hamda uni jozibadorligini ortiradi.