A. M. Mannonov n. A. Abdullayev r. R. Rashidov

29 “Жирга” сузи пушту тилида “дойра”, “айлана” дегани булиб, “кичик
ёки катта микдордаги фукаролар йигилиши”, “катта дойра атрофида
тупланиб муайян масалаларни мухокама килиш, кенгашиш” маъносини
беради. Умумдавлат даражасидаги йигилиш - “Loya Jirga” (Катта, Улкан
Жирга) дебаталади. Янакаранг: Wardak,A. Jirga-ATraditional Mechanism o f
Conflict Resolution in Afghanistan. -Treforest (UK): University o f Glamorgan,
2003. -P. 3-16. http://unpanl.un.org/intradoc/groups/public/documents/apcity/
unpan017434.pdf

---

barakzoy urug‘i yetakchisi Hoji Jamolxon Barakzoy juda katta 
ta’sir kuchiga ega edi30.
Ushbu Loyya Jirg‘a davomida afg‘on davlati hukmdorini saylash 
bo‘yicha sakkiz marta ovoz berish o‘tkazilishiga qaramasdan, asosiy 
da’vogar bo‘lib turgan Hoji Jamolxon Barakzoy abdaliy qabilasining 
boshqa yetakchilari ovozini olishga va qoMlab-quvvatlashiga erisha 
olmaydi. Chunki abdaliy qabilasining boshqa urugiariga mansub 
yetakchilar shundoq ham nihoyatda kuchli bo‘lgan barakzoylaming 
yanada kuchayib ketishini va boshqalar ustidan hukmronlik yurgizishi- 
ni xohlashmas edi. Shunday murakkab vaziyatda islom dini peshvosi, 
sufiylik tariqati yetakchisi - shayx Sobirshoh so‘z olib, afg‘on davlati 
hukmdorligiga Ahmadxon Sadozoyni taklif etadi. Hoji Jamolxon 
Barakzoy katta obro‘-e’tiborga ega Sobirshohning taklifiga qarshi 
bora olmaydi va darrov Ahmadxon Sadozoyni qo‘llab-quvvatlab ovoz 
berishini ma’lum qiladi. Shundan so‘ng, yig‘inda ishtirok etayotgan 
afg‘on qabilalarining boshqa yetakchilari ham Ahmadxon Sadozoyni 
qo‘llab-quvvatlab ovoz beradilar hamda u davlat hukmdori deb e’lon 
qilinadi va o‘ziga “shoh” titulini oladi. Shu vaqtda Ahmadshoh yigirma 
uch yoshda edi31.
Shu o ‘rinda yuqoridagi Loyya Jirg‘a jarayonining yana bir 
jihatiga alohida e ’tibor qaratish lozim. Ya’ni, unda muhokama 
qilinayotgan masala yuzasidan qaror qabul qilishda nisbatan 
ko‘pchilikning ovozini olish yoki qo‘llab-quvvatlashiga erishish 
orqali masala hal etilmadi, balki barcha ishtirokchilaming yagona 
bir fikrga kelishi orqali masalaning yechimiga kelindi. Shundan ham 
o‘z davrida muayyan masalaning yechimi uchun ko‘pchilikning 
ovozi talab etiladigan demokratiyaning o ‘ziga xos ravishda afg‘on 
davlati boshqaruvida qoMlanilganligini ko‘rish mumkin32.