A. M. Mannonov n. A. Abdullayev r. R. Rashidov

35 
M.Elfinston o‘z safari va Afg'oniston to'g'risida batafsil ma’lumot
beruvchi o ‘ziga xos sayohat kundaligi yozib qoldirgan. Qarang: Elphinstone,
M. An Account o f the Kingdom o f Caubul and its Dependencies, in Persia,
Tartary, and India. Vol. I. - London: Richard Bentley, 1842. 422 p.; Elphinstone,
M. An Account o f the Kingdom o f Caubul and its Dependencies, in Persia,
Tartary, and India. Vol. II. - London: Richard Bentley, 1842. - P. 440.

---

Barakzoy yetakchilari keyinchalik afg‘on davlatining Sulton 
Ali (1818) va Ayubxon (1819-1823) kabi hukmdorlarini butunlay 
o ‘z qo‘llariga olib ular nomidan davlat ishlarini yuritib kelishdi. Bu 
vaqtda mamlakat butunlay inqirozga yuz tutib, siyosiy tarqoqlik 
kuchayadi va Afg‘onistonda uzoq yillar markazlashgan hokimiyat 
mavjud bo‘lmadi.
XIX asming ikkinchi choragi 
A fg‘oniston 
tarixida 
o ‘zaro 
ku- 
rashlaming kuchayishi hamda Dur- 
roniylaming Sadozoylar urug‘i hukm- 
ronligining susayishi bilan izohlanadi.
Bu davrda afg‘on taxti uchun kurash 
boshlanib ketdi va toj-u taxt uchun 
kurashayotgan da’vogarlar orasidan 
Durroniylaming boshqa bir urug‘i
- Barakzoylaming qo‘li baland kela 
boshladi. Bu jarayonda tadbirkorligi va jasurligi bilan shuhrat 
qozongan D o‘st Muhammadxon (1826-1838, 1842-1863) nihoyat 
hokimiyatni egalladi36. 1826-yilda Kobul va K o‘histon amiri boM­
gan D o‘st Muhammadxon uzoq kurashlardan so‘ng mamlakat- 
ning katta qismini o ‘z hukmronligi ostiga birlashtirishga muvaffaq 
boMdi. Bu borada dastlab gMlzoylami b o ‘ysundirgan D o‘st Muham­
madxon 1833-yilda Jalolobod shahrini ham egallaydi.
D o‘st Muhammadxonning davlat boshqaruvida amalga oshirgan 
ulkan ishlaridan biri shundaki, u afg‘on davlatida 1747-yildan bu- 
yon o‘matilgan davlat hukmdori faqat sadozoylar urugMga mansub 
boMishi tartibiga butkul barham beradi37. Shuningdek, u bir qator 
viloyat, tuman va shahar hukmdorlari boMgan aka-ukalari ustidan 
ham o ‘z hukmronligini yurgizishga intiladi. Do‘st Muhammadxon 
davlat boshqaruvi sohasida yana bir o ‘zgarishni amalga oshiradi va