A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

• • • • •
ШФФ9 9
9 9
 
9
 
9
 
9
9 9
 
9
 
9
•
30- rasm. Yong'oq mevasi shakllarining xilma-xilligi.

---

Manjuriya yong‘og‘i Uzoq Sharqda, Koreyada, Shimoliy Xitoyda 
o ‘rmonzorlarda, daryo qirg‘oqlarida tarqalgan. U tog‘lik yerlarda dengiz 
sathidan 500-600 m gacha ko‘tariladi. 
Sovuqqa chidamli.Grek 
yong‘og‘iga nisbatan soyasevar, unumdor hamda nam tuproqli yerlar 
uning o ‘sishi uchun qulay sharoit hisoblanadi, qurg‘oqchilikka 
chidamsiz. 0 ‘z vatanida yog‘och va meva olish uchun, MDH da esa 
xushmanzara daraxt sifatida ekiladi. Y og‘ochidan faner va mebel ishlab 
chiqarishda foydalaniladi. U sovuqqa chidamli bo‘lgani 
uchun 
duragaylash va seleksiya ishlarida katta ahamiyatga ega.
Manjuriya yong‘og‘i tog‘ qiyaliklarini yuvilib ketishdan saqlash 
maqsadida ekish uchun tavsiya qilinadi.
Qora yong‘oq (Juglans nigra L.) 
ning bo‘yi 
45-50 
m, diametri
1,5-2 
m. Tanasi tik o‘sadi, qo‘ng‘ir-kul rangda, shox-shabbasi siyrak. 
15-23 
bargchalardan tuzilgan toq patsimon barglari spiral shaklda 
joylashadi. Barglarining chetlari har xil tishchali, orqasi tukli, o ‘tkir 
uchli, urug‘chi gullari 
2-5 
tadan b o ‘lib, shingil hosil qiladi. Mevasi 
sharsimon, o ‘tkir uchli, yong‘og‘i qoramtir, shokolad rangli, b o ‘yiga 
ezik, qobig‘i qalin, ustki tomoni cho‘tir. Urug‘i och-sariq rangda, 
urug‘pallasi qalin boiib, moyli, iste’mol qilinadi.
Bu yong‘oq tez o‘sadi, to ‘nkasidan ko‘karadi. U Shimoliy 
Amerikaning sharqiy hududlarida, Missisipi daryosi vodiylarida 
tarqalgan. MDH da ko‘p yerlarda ekiladi, tez o ‘sadi. Sovuqqa chidamli. 
Toshkentda tez o ‘sadi. Qora yong‘oq yorug‘sevar, tuproq tanlaydigan 
daraxt. U daryo bo'ylaridagi nam tuproqli yerlarda yaxshi o ‘sadi. 
Manjuriya yong‘og‘iga nisbatan qurg‘oqchilikka chidamli, 250 yil 
yashashi mumkin.
Yog‘ochi qattiq, to‘q jigarrangda b o iib , faner va cholg‘u asboblari 
ishlab chiqarishda hamda mashinasozlik sanoatlarida ishlatiladi. U tez 
chirimaydi, shuning uchun temir y o i shpallari ham ishlanadi.
Mevasi moyli va hidli, yupqa po‘stli navlari ham bor. Qora y o n g ‘oq 
yog‘och tayyorlash uchun hamda xushmanzara daraxt sifatida ekiladi.