A. K. Igamberdiev S. Aliqulov traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan foydalanish, texnik servis

texnologiyalari va agregatlari
 
Tuproqqa ishlov berishdan maqsad – o‗simlikning ildiz sistemasini kuchli 
rivojlanishi uchun eng maqbul tuproq-iqlim sharoitini yaratishdan iborat.
 
Ekinlardan 
yuqori hosil olinishini ta‘minlovchi tuproqning tarkibi quyidagicha, ya‘ni, 25% havo, 
25% suv va 50% tuproq zarrachalaridan iborat bo‗lishi zarur. Ushbu talabni amalga 
oshirish erga asosiy (er haydash) va ekishdan oldin
ishlov berish (tirmalash, 
molalash, yoppasiga yumshatish va tekislash) orqali erishiladi. Bunda sug‗oriladigan 
dehqonchilik sharoitida asosiy e‘tibor tuproqda namlikni uzoq muddat saqlanishini 
ta‘minlashga qaratilgan bo‗ladi [13]. 
Tuproqqa asosiy ishlov berishdan maqsad
– o‗simliklarning ildiz 
sistemasini kuchli rivojlanishi uchun maqbul sharoit yaratish, mineral va mahalliy 
o‗g‗itlarni tuproqqa aralashtirish, bundan tashqari, begona o‗t qoldiqlari va
zararkunandalarni yo‗qotishdan iborat. 
Er haydash tuproqqa ishlov berishning asosoy usuli bo‗lib, bunda tuproq 
qatlami ag‗darib va ag‗darmasdan haydaladi. 
Mamlakatimizda tuproqqa asosiy ishlov berishning
 
ag‗darib ishlash
 
usuli
 
keng 
tarqalgan bo‗lib, bu tadbir asosan kuzgi shudgor ko‗rinishida chimqirqarli va ikki 
yarusli pluglar bilan 35-40 sm chuqurlikda amalga oshiriladi. Ushbu tadbirni kuzgi 
shudgor ko‗rinishida amalga oshirilishi tuproqqa ko‗proq suvni singib ketishini 
yaxshilash, o‗simlik ildizi rivojlanadigan qatlamda ko‗plab suv to‗planishi va 
namlikni uzoq muddat saqlanishini ta‘minlashdan iborat.
Tayanch iboralar: 
erga
 
asosiy va ekish oldidan ishlov berish 
usullari, erni ag‟darib va ag‟darmasdan haydash, ekishdan oldin 
ishlov berish tutlari, ishlov berish samaradorligi, innovatsion 
texnologiyalar va mashinalar. 

---

100 
SHamol va suv eroziyasiga uchraydigan maydonlarda tuproqni ag‗darmasdan 
ishlash usuli qo‗llaniladi. Bunda maxsus pluglar (ag‗dargichi bo‗lmagan korpusli 
pluglar) va yassi chuqur yumshatgichlardan foydalaniladi.
Er haydash usullarini tanlashda tuproqning fizik-mexanik xossalari, joylarning 
tuproq – iqlim sharoitini va shudgorlash muddatlarini (29-rasm) e‘tiborga olish 
muhim hisoblanadi