A burxanov, O. Sattorqulov, G‗. Berdiyev, D. Eshpulatov mintaqaviy iqtisodiyot darslik

15.4 
Mintaqada 
tashqi 
savdo 
va 
uning 
iqtisodiyotni 
rivojlantirishdagi ahamiyati va hozirgi holati 
15.5. Mintaqada horijiy investitsiyalarni jalb etish borasida amalga 
oshirilgan ishlar 
15.6. To‗qimachilik sanoati - eksporti hajmini ko‗paytirishning 
muhim omillaridan biri sifatida 
15.7. Qishloq xo‗jaligida eksport hajmini ko‗paytirish istiqbollari 
Tayanch tushunchalar va iboralar: 
eksport, xorijiy korxonalar, 
qo‗shma korxonalar, tashqi iqtisodiy potentsial,. YaIM, integratsiya, savdo, 
kon‘yunktura,. raqobat muhiti, ishbilarmonlik muhiti, modernizatsiya, 
yuqori qo‗shilgan qiymat, marketing tadqiqotlari, infratuzilma, innovatsiya, 
savdo nazariyasi, merkantilizm, mutloq ustunlik nazariyasi, ixtisoslashuv, 
tabiiy ustunlik, o‗zlashtirilgan ustunlik, investitsiya,. intensiv rivojlantirish, 
ekstensiv rivojlantirish, standartlashtirish, sertifikatlashtirish, sug‗urtalash, 
import, jahon savdo tashkiloti, xorijiy kapital, tashqi savdo, reeksport, 
reimport, oltin valyuta zaxiralari, tashqi qarz, globallashuv, xalqaro savdo, 
milliy valyuta kursi.
 
15.1. Tashqi iqtisodiy a‘loqalarning mohiyati va uning nazariy 
jihatlari 
Bugungi kunda O‗zbekiston jahon hamjamiyatida o‗zining mustaqil 
ovoziga ega bo‗lgan davlat darajasiga ko‗tarildi va nufuzli xalqaro 
tashkilotlarga a‘zo bo‗ldi. Dunyodagi sanoati rivojlangan yetakchi 
mamlakatlar bilan siyosiy-diplomatik, savdo-iqtisodiy va madaniy aloqalar 
o‗rnatmoqda. Ikki va ko‗p tomonlama manfaatli aloqalar tobora rivojlanib 
bormoqda. 
Shunday sharoitda mamlakatning tashqi iqtisodiy imkoniyatida tabiiy 
resurslarning mavjudligi, ishlab chiqarish va ilmiy-texnik imkoniyatlarning 
barpo etilishi, infratuzilma, ijtimoiy soha, mahsulot va xizmatlarning 

---

385
mamlakat tashqarisiga eksport qilinishi yoki chet el fuqarolariga, korxona 
va tashkilotlariga, shu jumladan respublikadagi xorijiy korxonalar va 
qo‗shma korxonalarga sotilishi bilan aniqlanadi. 
Mamlakat tashqi iqtisodiy potentsialini aniqlovchi eng muhim iqtisodiy 
ko‗rsatkichlar YaIM ishlab chiqarish hajmi, shu jumladan aholi jon 
boshiga, YaIMda 
tovar 
va 
xizmatlar 
eksportining 
ulushi hamda 
tovarlar umumiy eksporti hajmida sanoat tovarlari ulushi hisoblanadi.
Ma‘lumki, yurtimizda 2017-2021 yillarda O‗zbekiston Respublikasini 
rivojlantirishning 
beshta 
ustuvor 
yo‗nalishi 
bo‗yicha 
Harakatlar 
strategiyasida mamlakatdagi integratsiya jarayonlarini va tashqi iqtisodiy 
aloqalarni rivojlantirish masalalariga ham alohida e‘tibor qaratilgan. 
Harakatlar strategiyasi dasturi doirasida tashqi siyosiy va tashqi 
iqtisodiy aloqalarni rivojlantirish bo‗yicha ishlab chiqilgan kontseptsiya 
O‗zbekiston iqtisodiyotini, chunonchi, vertikal integratsiyani tashkil etish 
va rivojlantirish borasida dasturilamal hujjat vazifasini o‗taydi. 
Kontseptsiyada integratsiyaning yangi modeli taklif etilgan. U iqtisodiy 
adabiyotlarda «savdo» yoki «kon‘yunktura» deb nomlanadi. 
Yangi kontseptsiyaning asosiy maqsadi tashqi iqtisodiy siyosatda 
markaziy o‗rin egallash uchun o‗zbek eksportini yangi bosqichga 
ko‗tarishdan, ya‘ni xalqaro ishlab chiqarishning progressiv shakllarini va 
ilmiy-texnik kooperatsiyani rivojlantirish uchun investitsion hamkorlik 
hamda innovatsion loyihalarni birgalikda amalga oshirishdan iboratdir. 
O‗zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoevning 2018 yil 28 
dekabrdagi Oliy Majlisga Murajaatnomasida iqtisodiyotimizni jahon 
bozoriga integratsiya qilish va eksportni qo‗llab-quvvatlash ustuvor 
vazifadir. Kelgusi yili eksport hajmini