9-sinf kimyo fani biletlariga javoblar 1-bilet

2-savolga javob
. Tarkibida 24,08·10
23
ta alyuminiy atomi bo‘lgan AlCl
3
massasini toping. 
x= 534 24,08·10
23
ta
AlCl
3
--------------1 ta Al atomi 
133,5 6,02·10
23
ta 
3-savolga javob:
Xlorid kislota vodorod xloridning suvdagi eritmasidir. 
Olinishi.
Xlorid kislotani laboratoriya 
sharoitida vodorod xloridni olinishi (vodorod xlorid mavzusiga qarang) kabi usullar bilan olinadi. Reaksiya 
natijasida ajralib chiqayotgan gaz (HCl) suvga yo‘naltiriladi. Natijada gaz suvda erib xlorid kislota hosil qiladi.
Sanoatda xlorid kislota olish uchun vodo rod gazi xlorda yondirilib, hosil bo‘lgan vodorod xlorid suvda eritiladi. 
Fizik xossalari.Konsentrlangan xlorid kislota rangsiz, o‘tkir hidli (vodorod xlorid ajralib chiqayot ganligi uchun) 
suyuqlikdir. Nam havoda tutaydi. Konsentrlangan xlorid kislotaning zichligi taxminan 1,19 g/cm3 ga teng bo‘lib, 
37 % li bo‘ladi (bunday kislota “tutovchi” kislota ham deyiladi).
Kimyoviy xossalari
. 1.Kislotalar uchun umumiy bo‘lgan barcha kim yo viy reaksiyalarga kirishadi. 
a) indikator rangini o‘zgartiradi: 
–binafsha rangli lakmus rangini qizil tusga kiritadi; 
–ishqoriy muhitdagi pushti rangli fenolftalein rangini rang sizlantiradi; 
–metil zarg‘aldog‘ining to‘q-sariq rangini qizil rangga kiritadi. 
b) metallarning faollik qatorida vodoroddan oldin turgan metallar bilan reaksiyaga kirishib, tuz va vodorod hosil 
qiladi:
Zn + 2HCl = ZnCl
2
+ H
2
; Fe + 2HCl = FeCl
2
+ H
2
. 
d) asosli va amfoter oksidlar bilan o‘zaro ta’sirlashadi va tuz bilan suv hosil qiladi: 
CaO + 2HCl = CaCl
2
+ H
2
O; 
ZnO + 2HCl = ZnCl
2
+ H
2
O. 
e) asoslar bilan o‘zaro ta’sirlashib, tuz va suv hosil qiladi: 
Cu(OH)
2
+ 2HCl = CuCl
2
+ 2H
2
O. 
2.Xlorid kislotaga xos bo‘lgan xususiy reaksiyalar. 
a) kumush nitrat bilan reaksiyaga kirishib, oq cho‘kma (AgCl)hosil qiladi. Bu cho‘kma suvda ham, kislotada ham 
erimaydi: AgNO
3
+ HCl = AgCl+ HNO
3
Xlorid ionining eritmada mavjudligini aniqlash uchun AgNO3reaktivdir. 
b) oksidlovchilar bilan reaksiyaga kirishib, xlor ioni oksidlanadi va erkin xlor moddasini hosil qiladi.