O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi Farg’ona Politexnika Instituti Topografik chizmachilik

O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi
Farg’ona Politexnika Instituti Topografik chizmachilik
fanidan

TAQDIMOT
Topografik, yer tuzish kartalarini, rejalarini va loyihalarini turli xil ranglarda bajarish Topografik va yer tuzish grafikasida eng muhim ahamiyatga ega, chunki ranglar chizmalarga jilo beradi. Uni tushunishni, o'qishni ancha osonlashtiradi va bu asosiy bosqichlardan biri hisoblanadi. Rang bilan ishlashda yer landshaftiga e'tibor bergan holda, uning tabiiy rangiga moslab rang tanlash lozim. Yer rangini sariq, jigar rang (malla)larda, o'simlik, o'tloq va bog'larni yashil rangda, ko'l, daryo, anhor, ariqlarni ko'k rangda bajarish tabiiy rangga yaqinlashtirish demakdir.
Ranglarni tanlashda asosan uch xil: qizil, ko'k va sariq ranglardan foydalaniladi. Ularni o'zaro almashtirish natijasida boshqa ranglar kelib chiqadi. 41 -rasmda uchta asosiy ranglardan hosil qilinadigan boshqa ranglar ko'rsatilgan.
41-rasm
Rang bilan ishlashda akvarel (suv bo'yoq) , muyqalam asosiy ish qurollari hisoblanadi. Akvarel tanlashda adashmaslik kerak, ya'ni yaxshi suv bo'yoq ishni sifatli chiqishida katta ahamiyatga ega. Buning uchun yarim quruq, kleyli moyli kraskalar tanlanadi. Akvarelning «Leningrad», «Neva», «Gamma» markali" eng sifatli suv bo'yoq hisoblanaadi. Bunga ishlatiladigan muyqalam (kistochka)lar ham ishning sifatli chiqishiida muhim ahamiyat kasb etadi. Muyqalamlar yumshoq 6, 10 14 raqamli bo'lsa maqsadga muvofiq bo'ladi. Muyqalamni suvga botirib ko tarsanda uchlik shaklga ega bo'lsa, eng yashxi muyqalam hisoblanadi va u bilan ishlasa bo'ladi, agarda tarqoq bo'lsa ishlab bo'lmaydi.
ADABIYOTLAR
1. Шулейкин А. С . Топографические и землеустроительное черчение. -М.: «Недра», 1975.
2. Лебедев П.Е. Топографическое черчение. -М.: «Недра», 1975.
3. Шулейкин А. С., Солдаткин В.Д. и др. Шрифты для планов и карт. –М.: Геодезиздат. 1962.
4. Сухов В.Н., Юровский Я.И. и др. Сельскохозяйственное картографирование. –М.: Колос, 1970.
5. Qulnazarov B., Axmatov T., Davronova M. Topografik va yer tuzish chizmachiligi. Samarqand, SamDAQI. 2005 y.
E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!