9-sinf kimyo fani biletlariga javoblar 1-bilet

3-savolga javob
. Mis (II) gidroksidning termik parchalanishi. 
Cu(OH)
2
𝑡
→
CuO + H
2
O. 
24-BILET 
1. Kimyoviy muvozanat. 
2 Аsоslаrning tоifаlаnishi, хоssаlаri, оlinishini misollar orqali tushintiring. 
3. Neytrallanish reaksiyasi. 
Reaksiya boshlanganidan so‘ng dastlabki moddalar sarflanib, ularning miqdori kamayadi va mahsulotlarning 
miqdori ortib boradi. Bunda to‘g’ri reaksiya tezligi yuqori bo‘ladi. Mahsulotlarning miqdori ortib borishi bilan 
teskari reaksiya tezligi ham ortib borib, ma’lum vaqtdan keyin bu reaksiyalar tezligi tenglashganda kimyoviy 
muvozanat qaror topadi. To‘g‘ri reaksiya tezligi bilan teskari reaksiya tezligi tenglashgan holat kimyoviy
muvozanatdeb ataladi. Kimyoviy muvozanat qaytar reaksiyalarda sodir bo‘ladi, qaytmas reaksiyalarda muvozanat 
haqida gapirish noo‘rindir. 
Muvozanat konstantasi eksperimental yo‘l bilan aniqlanadi. Uning son qiymati berilgan haroratdagi muvozanat 
holatiga baho beradi. Muvozanat konstantasining qiymati qancha katta bo‘lsa, reaksiyada mahsulot miqdorlari 
ko‘p, agar uning qiymati kichik bo‘lsa, dastlabki modda(lar)ning miqdori ko‘pligini ko‘rsatadi. Muvozanat 
konstantasi moddalarning konsentratsiyalariga bog‘liq emas, dastlabki moddalarning miqdorlari kamaysa, tegishli 
mahsulot miqdori ortadi, ya’ni biror moddaning konsentratsiyasi o‘zgarishi, boshqa moddalarning 
konsentratsiyalari o‘zgarishiga olib keladi. Muvozanat konstantasi haroratga bog‘liq. 
Demak, kimyoviy muvozanat holatida boshlang’ich moddalar konsentratsiyalarining ko‘paytmasi reaksiyadan 
keyingi hosil bo‘lgan moddalar konsentratsiyalarining ko‘paytmasiga teng bo‘ladi. 
2-savolga javob
: Аsоslаrning tоifаlаnishi, хоssаlаri, оlinishini misollar orqali tushintiring. 
Asoslar fizik xossasi, ya’ni suvda erishi va erimasligiga qarab ishqor va suvda erimaydigan asos hamda kimyoviy 
xossalariga ko‘ra yana amfoter asoslarga ham bo‘linadi. Suvda eruvchi asoslar ishqorlar deb ataladi (NaOH, KOH). 
Suvda erimaydigan asoslarga qolgan barcha asoslar kiradi (Cu(OH)
2
, Fe(OH)
2
, Mg(OH)
2
, Fe(OH)
3
, In(OH)
2
. 
Amfoter asoslar ham kislota, ham asos xossalarini namoyon qiladi (Zn(OH)
2
, Cr(OH)
3
, Al(OH)
3
). 

---

Suvda eriydigan asoslar teri va to‘qimalarni o‘yish xossasiga ega bo‘lgani uchun o‘yuvchi ishqor deb ataladi. 
Ishqorlar bilan ishlashda ehti -yot bo‘lish kerak! 
KOH – o‘yuvchi kaliy. 
NaOH – o‘yuvchi natriy 
3-savolga javob
; Asoslar kislotalar bilan ta’sirlashib, tuz va suv hosil qiladi (bu reaksiya neytrallanish reaksiyasi 
deb ataladi): 
NaOH + HCl = NaCl + H
2
O; 
Mg(OH)
2
+ HCl = Mg(OH)Cl + H
2
O; 
Ca(OH)
2
+ H
3
PO
4
= CaHPO
4
↓ + 2H
2
O 
Asoslar kislotali oksidlar bilan ta’sirlashadi, natijada tuz va suv hosil qiladi (bu reaksiya ham neytrallanish 
reaksiyasiga misol bo‘ladi): 
Ca(OH)
2
+ CO
2
= CaCO
3
↓ + H
2
O