9-Mavzu. Mehnat jamoalari xodimlarini boshqarish

Ishga qabul qilish
Yollash to‘g‘risida kontrakt tuzilishi quyidagilarni bildiradi:

• 
  ishni bajarish to‘g‘risidagi Sizning taklifingiz qabul qilindi;
  
• 
  Siz ish bajaruvchi xodimni boshqarasiz (shaxsan yoki boshqa xodim orqali);
  
• 
  Siz unga nima qilish kerakligi to‘g‘risida ko‘rsatma berasiz;
  
• 
  Siz unga qanday qilish kerakligi to‘g‘risida yo‘riq berasiz;
  
• 
  mazkur vazifa odatdagi ishingizning bir qismi hisoblanadi.
  

Kontrakt muddatlari va shartlari to‘g‘risida xodimga taqdim etilishi lozim bo‘lgan minimal axborot hajmi quyidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi:

• 
  tomonlarning nomi (ish beruvchi va ishchi);
  
• 
  ishning nomlanishi;
  
• 
  ish boshlanadigan sana (agar mazkur kontrakt muayyan vaqtga tuzilayotgan bo‘lsa, kontraktning amal qilish muddati tugaydigan sana ham ko‘rsatiladi);
  
• 
  tarif stavkasi yoki maosh qanday usulda to‘lanishi;
  
• 
  mehnatga haq to‘lash davriyligi (haftalik, oylik yoki boshqacha – oddiy ish vaqti);
  
• 
  bayram kunlari va ularning to‘lanishi;
  
• 
  kasallik yoki baxtsiz hodisa sababli ishga chiqmaganlikni rasmiylashtirish qoidasi va ularning to‘lanishi;
  
• 
  pensiyalarni hisob-kitob qilish sxemasi va xodimga nisbatan davlat pensiya sug‘urtasi tizimi qo‘llanilishi yoki qo‘llanmasligi to‘g‘risidagi belgilar;
  
• 
  shikoyat qilish tartibi;
  
• 
  ish belgilangan muddatdan oldin to‘xtatiladigan bo‘lsa, xodimga oldindan bildirishnoma topshirish yoki xodimning oldindan ariza bilan murojaat qilish muddati;
  

Ko‘rsatilgan hujjat yuqorida sanab o‘tilgan barcha punktlarni o‘z ichiga olishi kerak.


Nizo jarayoni va ularni kelib chiqish sabalari va turlari
o’zbek tilining izohli lug’atida nizo tushunchasi quyidagicha talqin qilinadi:

«Nizo – bu o’zaro kеlishmovchilik yoki qarama - qarshilik, dushmanlik, adovat orqasida tug’ilgan holat, munosabat; ihtilof, nifoq».



Adovat, ihtilof, nifoq tufayli o’zaro janjallar sodir bo’ladi. Odamlar janjal haqida uylaganlarida dushmanlik, qurkitish, bosqinchilik, tortishuv kabi nohushliklarni nazarda tutishadi.
Boshqaruv jarayonida nizo – bu rahbar, ishchi va boshqa xodimlar o’rtasida muayyan masalalarni hal qilishda tomonlarning bir-biri bilan bir yechimga kela olmaganligi tufayli vujudga keladigan vaziyatdir.
Ishlab chiqarishda nizoli vaziyatlar turli sabablarga ko’ra vujudga kelishi mumkin. Ulardan:

• 
  mehnatni tashkil qilishda kamchiliklarni;
  
• 
  haq to’lashning takomillashtirilmagani;
  
• 
  yomon mehnat sharoitlarini;
  
• 
  mehnat haqidagi qonunlarni bo’zishni;
  
• 
  rahbarlikning qoniqarsiz saviyasini;
  
• 
  o’zaro munosabatlar madaniyatining past saviyasini va xokazolarni ko’rsatish mumkin.
  
•