8-sinf Fizika Sana: Darsning mavzusi: Jismlarning elektrlanishi. Elektroskop va elektrometr. Darsning maqsadi

Talimiy maqsad: O’quvchilarga elektr tokining quvvati haqida ma’lumot berish. Mavzuga doir masalalar yechishni o’rgatish

Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarni tabiatga bo’lgan muhabbatini uyg’otish, Tabiatni asrab avaylashga o’rgatish.

Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni mustaqil fikrlashga o’rgatish, mantiqiy fikrlashini o’stirish.

Dars turi: Yangi bilim beruvchi, BKMni rivojlantiiruvchi
Dars uslubi: Aralash
Darsning borishi
1.Tashkiliy qism: O’quvchilarni darsga jalb qilish. Salomlashish. Davomad aniqlash. Dunyo yangiliklaridan xabardor qilish.
2. O’tilgan mavzuni takrorlash: Takrorlash
3.Yangi mavzuning bayoni:

Elektr iste'molchilar o'zidan tok o'tganda quwati qanchaligi bilan bir- biridan farq qiladi. Masalan, lampochkaning quwati muzlatkich yoki televizor quwatidan farqli bo'ladi. Lampochkalarning o'zi ham turli quwatga ega.

Elektr tokining P quwatini topish uchun tokning bajargan A isliini shu islini bajarishga ketgan t vaqtga bo'lish kerak, ya'ni:
P= (1)
Elektr tokining birlik vaqt ichida bajargan ishi elektr tokining quwati deb ataladi.
Ma'lumki, tokning t vaqtda bajargan ishi A = IUt ga teng edi. Bu formulani (1) ga qo'ysak, elektr toki quwatining quyidagi ifodasini topamiz:
P= IU. (2)
Elektr toki quwatining asosiy birligi sifatida bug' mashinasini kashf qilgan ingliz olimi Jeyms Uatt (1736-1819) sharaftga vatt (W) qabul qilingan.


Bir vatt deb, zanjirning kuchlanishi bir volt bo'lgan qismida kuchi bir amper bo'lgan tokning quwatiga aytiladi.
Amalda quwatning hosilaviy birliklari - gektovatt (gW), kilovatt (kW) va megavatt (MW) ham qo'llaniladi. Bunda 1 gW = 100 W; 1 kW = 1000 W; 1 MW = 1000000 w.
(2) formuladan ma'lumki, elektr iste'molchilardagi tokning quvvatini ampermetr va voltmetr yordamida tok kuchi va kuchlanishni o'lchash orqali aniqlash mumkin: