8-sinf Fizika Sana: Darsning mavzusi: Jismlarning elektrlanishi. Elektroskop va elektrometr. Darsning maqsadi

Iste'molchilar ketma-ket ulanganda, har bir iste'molchidan o'tayotgan tok kuchlari bir xil bo'ladi.
Iste'molchilar ketma-ket ulanganda, zanjirdagi to'liq kuchlanish har bir iste'molchidagi kuchlanishlarning yig'indisiga teng bo'ladi.


Xonadonda barcha elektr asboblari: lampochkalar, televizor, muzlatkich va boshqalar bir vaqtda elektr tarmog'iga ulangan bo'ladi. Agar ular bir-biriga ketma-ket ulanganda edi, kuchlanish ular orasida taqsimlangan bo'lardi. Bu holda lampochkalar juda xira yonardi, televizorning ko'rsatishiga, muzlat- kichning sovitishiga kuchlanish yetish- mas edi. Undan tashqari, ketma-ket ulangan iste'molchilardan biri o'chi- rilsa, boshqalari ham o'chardi. Shu­ning uchun xonadonda barcha elektr iste'molchilar, odatda, bir-biriga paral­lel qilib ulanadi.

Ikkita lampoclika o'zaro parallel ulangan 76- rasmdagi elektr zanjirni yig'aylik. Bunda ikkala lampochka bir xil tarzda 1 va 2 qisqichlarga ulanadi. Shu qisqichlarga ulangan voltmetr 2 V kuchlanishni ko'rsatsin, deylik. Bu voltmetrning ko'rsatishi har bir lampoch­kadagi kuchlanishni ham, zanjirdagi to'liq kuchlanishni ham ifodalaydi.
Demak, parallel ulangan ikkala lampoclikada kuchlanish bir xil bo'lib, u zanjirdagi to'liq kuchlanishga teng bo'ladi, ya'ni: U\ = U₂ = U.
Agar zanjirga n ta lampoclika bir-biriga parallel ulangan bo'lsa, u holda ulardagi kuchlanishlar ham teng bo'ladi:

Iste'molchilar parallel ulanganda, har bir o'tkazgich uchlari orasidagi kuchlanish bir xil bo'ladi.
Kalit ulanganda birinchi ampermetr /, = 0,6 A ni, ikkinclii ampermetr esa I₂ = 0,4 A ni ko'rsatsin. U holda zanjirning tarmoqlanmagan qismidagi ampermetr I = 1 A ni ko'rsatadi. Demak, parallel ulangan birinchi va ikkinclii lampoch- kalardan o'tayotgan /, va I₂ tok kuchlarining yig'indisi I to'liq tok kuchiga, ya'ni zanjirning tarmoqlanmagan qismidan o'tayotgan tok kuchiga teng bo'ladi: