8-sinf Fizika Sana: Darsning mavzusi: Jismlarning elektrlanishi. Elektroskop va elektrometr. Darsning maqsadi

Darsning maqsadi :

• 
  Talimiy maqsad: O’quvchilarga Rezistorlar. Reostatlar. Potensiometrlar haqida ma’lumot berish,tok kuchini reostat yordamida rostlash haqida amaliy tushuntirish
  
• 
  Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarni tabiatga bo’lgan muhabbatini uyg’otish, Tabiatni asrab avaylashga o’rgatish.
  
• 
  Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni mustaqil fikrlashga o’rgatish,nutq madaniyatini o’stirish.
  

Dars turi: Yangi bilim beruvchi
Dars uslubi: Aralash
Darsning borishi
1.Tashkiliy qism: O’quvchilarni darsga jalb qilish. Salomlashish. Davomad aniqlash. Dunyo yangiliklaridan xabardor qilish.
2. O’tilgan mavzuni takrorlash: savol-javob orqali
3 .Yangi mavzuning bayoni:

Rezistorlarning elektr zanjir sxemasidagi shartli belgisi 65- e rasmda aks ettirilgan. Har qanday elektr iste'molchini sxemada shunday shartli belgi bilan ifodalash mumkin. 66-rasmda rezistorlarning namunalari keltirilgan.

Ko'p hollarda elektr zanjirda qarshilikni uzluksiz kamaytirish yoki ko'paytirish zarur bo'lib qoladi. Masalan, kinoteatr zali chiroqlarini asta- sekin o'chirish uchun zanjirdagi tok bir me'yorda kamaytiriladi. Tramvay, trolleybus yoki elektrovoz tezligini asta-sekin osliirish uchun elektr dvigateldagi tok bir me'yorda oshiriladi.
Reostat - elektr zanjirdagi tok kuchi va kuchlanishni rostlash, ya'ni o'zgartirish uchun qo'llaniladigan elektr asbob.
«Reostat» yunoncha so'z bo'lib, «reos» - «oqim» va «statos» - «qo^lzg'almas» degan ma'nolarni bildiradi.
Solishtirma qarshiligi katta bo'lgan materialdan, masalan, nikelin yoki nixrom simdan eng oddiy reostat yasash mumkin.
Nikelin simning ikki ucliini izolator orqali shtativlarga mahkamlaylik va 67- rasmda ko'rsatilgandek elektr zanjirni yig'aylik. Suriluvchi D kontaktni u yoq- bu yoqqa surib, simning zanjirga ulangan AD qismini uzunroq yoki kaltaroq qilish mumkin. Bunda o'tkazgichning qarshiligi, binobarin, undan o'tayotgan tok kuchi o'zgaradi.
Amalda qo'llaniladigan reostatlar ixcham bo'lib, ularning ishlaslii yuqorida ko'rsatilgan oddiy reostat kabidir. Maktab reostatlaridan biri va reostatlarning elektr zanjir sxemasidagi shartli belgisi 68- rasmda tasvirlangan. Bunday reostatda nikelin sim sopol silindrga o'ralgan. Sim yupqa izolatsiya qatlami bilan qoplangan. Simning uchlari 1 va 2 qisqichlarga ulangan.