8 ekonomika bilim tiykarlarí

Aymaqlıq qánigelesiw — sharayat, dástúr, jergilikli imkaniyatlar sebepli pútin bir aymaq ónimniń bir túrin islep shıǵarıwǵa beyimlesiwi.

Qánigelesiwdiń bir qatar abzallıqıları bolsa da, tómendegi faktorlar qáni- gelesiwdi ámelge asırıwǵa jol qoymaydı:

1. 
   Hár qanday islep shıǵarıwdı proceslerge, bólimlerge qanshelli kóp bólimin belgili tarawdaǵı bóliniwden keyin bul bólimlerdi ele de maydaraq bólimlerge yamasa proceslerge bóliwdiń ilajı joq bolıp qaladı.
   
2. 
   Ónimdi almastırıw da qánigelesiwge tásir etedi. Mısalı, fermer xojalıǵı kartoshka jetistiriwge qánigelesken bolsa hám kartoshkanıń bahası bir neshe
   

jıl dawamında arzan bola berse, fermer óz jerinde basqa egin egiwge ótiwi múmkin.

3. 
   Qánigelesiwge bazardaǵı talap ta tásir etedi. Mısalı, mámleketimiz avtomobil sanaatı «Malibu» avtomobilin «Spark» avtomobiline qaraǵanda bir qansha az islep shıǵaradı. Sebebi «Spark» únemli hám arzanlıǵı ushın alıwdı qálewshiler sanı kóbirek.
   
4. 
   Ónim úlken kólemde bir jerde islep shıǵarılǵanda onı tutınıwshılarǵa jetkiziw ayrım jaǵdaylarda kóp ǵárejet hám waqıttı talap etedi.
   
5. 
   Tutınıwshılar úlken zavod hám fabrikalarda islep shıǵarılǵan ónimge qaraǵanda ónermentler tárepinen jergilikli ónimlerdi qálewshiler de kóp. Máselen, hayallar ayrım jaǵdaylarda fabrikalarda tigilgen kiyimlerge qaraǵanda kishi tigiw atelyesinde arnawlı buyırtpa tiykarında tigilgen kiyimlerdi abzal kóredi.
   
6. 
   Turizm yamasa shashtárezxana usaǵan xızmet túrlerin iri kárxanalarǵa qaraǵanda kishi shaqapshalar ámelge asırǵanı qolayraq.
   

1. 
   Miynet ónimdarlıǵı degen ne, oǵan tásir etiwshi faktorlardı sanań.
   
2. 
   Ónimdarlıq hám miynet ónimdarlıǵınıń bir-birinen ayırmashılıǵın aytıń.
   
3. 
   Miynet bólistiriliwi hám qánigelesiwiden gózlengen tiykarǵı maqset ne?
   
4. 
   Qánigelesiwdiń abzallıǵı hám kemshiliklerin sanań.
   
5. 
   Qánigelesiwdi anıq mısallar járdeminde túsindiriń.
   
6. 
   Aymaqlıq qánigelesiw degen ne? Mámleketimizdegi qanday da bir ónimdi jetistiriwge qánigelesken walayat, rayon hám aymaqlardı anıqlań.
   
7. 
   Qánigelesiwdi restoran xızmeti haqqındaǵı kórsetiwine qaraǵanda televizor islep shıǵarıwdı jolǵa qoyıw ańsatıraq ekenligin tiykarlap beriń.
   
8. 
   «Qánigelesiwge bazardaǵı talap tásir etedi» degen qatardı óz sózlerińiz benen túsindirip beriń.